St. Nicasius Kapel Heeze
St. Nicasius Kapel tegenover Kreijl 20, Heeze
Nicasius Janssen was een van de martelaren van Gorcum. Hij werd omstreeks 1522 geboren in Heeze, mogelijk in het buurtschap Kreijl, maar ook Strabrecht gooit hoge ogen. Zijn heeroom Dirk Hezius, was secretaris van paus Adrianus VI. Nicasius studeerde theologie en werd priester. In 1572, het begin van de tachtig jarige oorlog, woonde hij in Gorinchem. Daar werd hij samen met anderen gevangen genomen door de watergeuzen en naar Brielle gebracht. Op 9 juli werd hij met 19 anderen opgehangen. In 1675 werden deze martelaren door de Paus in Rome Zalig verklaard.
De op Strabrecht geboren Dirk Hezius was voor de Europese geschiedenis een belangrijk persoon. Dirk Hezius is geboren in Heeze op het gehucht Strabrecht (dat nog steeds bestaat), omstreeks 1490. De naam Hezius (of Hesius) kreeg hij pas later. In zijn jeugd en mogelijk ook later werd hij in Heeze waarschijnlijk Dirk Adriaens of Dirk Adriaan Dircks genoemd. Hij studeerde aan de universiteit van Leuven. Zijn leermeester was Adriaan Floris van Utrecht, de latere Paus Adrianus VI. Blijkbaar was hij zeer intelligent, want hij was onder meer bevriend met de later beroemde Erasmus van Rotterdam. In 1515 werd Adriaan Floris van Utrecht door Aartshertog Karel, de latere Keizer Karel V, als diplomaat naar Spanje gezonden en hij nam onze Dirk als secretaris mee. Dirk zou zijn secretaris blijven in Spanje en in Rome tot de dood van Paus Adrianus VI. Toen de paus in 1523 overleed, werd hij op zijn verzoek ontslagen uit zijn functie. Dirk had genoeg van de rijkdom die hij in Spanje en Rome had gezien en hij ging terug naar de lage landen. In 1524 werd hij Kanunnik van het Sint Lambertuskapittel in Luik. In 1543 werd hij benoemd tot vice deken van dat kapittel en was inmiddels de vertrouweling van langvoogdes Maria van Hongarije. Hij overleed in Luik op 10 mei 1555. Bij testament stichtte hij twee studiebeursen aan de universiteit van Leuven. In zijn testament bedacht hij o.a. het klooster 'Ten Hage' bij Eindhoven, twee studiebeursen aan de universiteit van Leuven voor arme studenten uit zijn naaste famillie of voor studenten uit Heeze, Leende, Geldrop en Mierlo. Ook de armen van Heeze kregen een bedrag en natuurlijk bedacht hij ook zijn naaste famillie in Heeze.
De verering voor Nicasius lijkt in zijn geboorteplaats Heeze in de eerste decennia van de 19e eeuw op gang te zijn gekomen. De heiligverklaring van de martelaren van Gorcum gaf in 1867 een sterke impuls. Hierna kocht de pastoor ook de veronderstelde geboortegrond van de heilige aan. Het zogenaamde 'Nicasiusplekske' trok sindsdien vele vereerders uit Heeze en naaste omgeving. Een jaarlijkse tocht naar de plaats werd populair. Het was een officieus gebruik, want de opeenvolgende pastoors zagen hen liever naar de kerk komen. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam te Kreijl een kapelletje en werden er officiële plechtigheden gehouden.
Nabij de spoorlijn ligt het kapelletje langs de weg, bij enkele boerenschuren. Het halfopen bakstenen gebouwtje in gotische stijl met zadeldak werd kort na de Tweede Wereldoorlog op initiatief van de buurtbewoners gebouwd. Het gebouwtje is enkele vierkante meters groot, en huisvest in een nis in de achterwand het borstbeeld van de heilige, waarvoor op een gemetselde verhoging kaarsen kunnen worden opgestoken. In de zijmuren bevinden zich glas-in-loodraampjes, gemaakt door J. van Leeuwen en Zoon uit Geldrop, met voorstellingen van de wapens van Noord-Brabant en Heeze, de Martinuskerk en landelijke flora en fauna. Een jaarlijkse tocht naar het 'Nicasiusplekske' is nog steeds (dat is 2008) actueel.’
