Sigarenfabriek Neynens – Bakkerstraat 57, Valkenswaard
Sigarenfabriek Neynens – Bakkerstraat 57, Valkenswaard
De sigarenfabriek bevindt zich aan een breder gedeelte van de Bakkerstraat en is gesitueerd temidden van hoofdzakelijk 19e en vroeg 20e eeuwsebebouwing. Het gebouw, dat in de volksmond bekend staat als 'het fabrieks-ke', huisvestte vanaf 1904 de sigarenfabriek van de Gebroeders Neijnens die het merk 'Willem Buys' voerden. Na een periode van verval werd het in 1998 gerestaureerd, uitgebreid en tot woning bestemd.
Het eenlaags pand op rechthoekige plattegrond is opgetrokken in handvorm baksteen en heeft een mansardedak gedekt met kruispannen. Aan voor- en achterzijde een schoudergevel met gecementeerde plint. De zij- en achtergevel zijn opgetrokken uit veldovenstenen, de zijgevels met tandlijst. Alle gevels zijn voorzien van steekankers. Boven alle venster- en deuropeningen zijn segmentbogen aangebracht. De asymmetrische voorgevel heeft op de begane grond twee rechthoekige T-vensters waartussen een beglaasde paneeldeur met bovenlicht met hardstenen dorpels. Op de etage twee licht getoogde negenruits metalen lichten met bakstenen dorpels. In de nok een rondvenster. De asymmetrische noordgevel heeft vier assen waarvan drie met rechthoekige vensters die omstreeks 1980 zijn dichtgemetseld en een opgeklampte deur met gedeeld bovenlicht. Deur en ramen hebben hardstenen dorpels. De asymmetrische zuidgevel heeft vier assen waarin twee deuren (een dichtgemetseld, de ander vernieuwd) en twee dichtgemetselde vensters. Op de muur sporen van een latere, nu verdwenen aanbouw.
In de asymmetrische achtergevel op de begane grond twee dichtgemetselde getoogde vensters en op de etage een opgeklampte vleugeldeur. De indeling van het interieur is op een recentelijk geplaatste muur na ongewijzigd. Op de benedenverdieping zijn nog aanwezig de paneeldeuren, en de trap die leidt naar de etage. Op de etage aan de voorzijde twee vertrekken waarvan een afgesloten met een paneeldeur, de ander met een stalen deur (de droogruimte). Het object heeft belang als voorbeeld van een sociaal-economische ontwikkeling; maakt onderdeel uit van een groter geheel met cultuurhistorisch belang; is wegens de redelijke gaafheid en zeldzaamheid van belang. Voormalig rijksmonument. Nr: 518658 (nog wel in ODB, maar aldaar niet als rijksmonument aangeduid) Gemeentelijk monument
Afbeelding: Bakkerstraat 57 in Valkenswaard (maart 2011)
Het Historisch Genootschap Valkenswaard verstrekt de volgende informatie, - onder auspiciën van M. van Moolenbroek-Vogels -, over deze sigarenfabriek: In dit pand hebben de gebroeders Neynens in 1904 de productie van de ‘Willem-Buys-sigaren’ onder de naam ‘Gebr. Neynens-sigarenfabriek Industria’ gestart. Over de eerste jaren en de keuze van de merknaam bleek weinig bekend. Zelfs het jaar van oprichting kon niet met zekerheid vastgesteld worden. Bij de KvK werd in 1921 als ‘tijdstip van vestiging’ 1904 vermeld. Bij de Vakgroep Sigarenindustrie in 1941 werd 1910 als startdatum opgegeven. Een visitekaartje van na de oorlog vermeldde ‘Willem Buys Sigarenfabrieken; sinds 1911’. Vermoedelijk waren de gebroeders oorspronkelijk thuiswerkers en werden pas in latere jaren medewerkers in dienst genomen. Omstreeks 1919 werd een bedrijfspand gebouwd op het adres Bakkerstraat 57. In de volksmond werd/wordt dat pand tot op de dag van vandaag ‘Het Fabriekske’ genoemd.
Toen tijdens WOII de sigarenproductie op een laag peil stond, vanwege een tekort aan beschikbare grondstoffen van goede sigarenkwaliteit werd de productie stil gelegd. Na 1945 kwam de productie weer langzaam op gang. De opkomende mechanisatie en de anti-rooklobby waren er debet aan dat in 1950 de productie voor goed gestopt werd. Daarna heeft ‘Het Fabriekske’ eerst als woonhuis en later als opslagruimte dienst gedaan. In 1994 werd het pand op de gemeentelijke monumentenlijst gezet. De buitenzijde van het pand werd nauwelijks gewijzigd. Inpandig werd het pand van de grond af weer opgebouwd, rekening houdend met de oorspronkelijke indeling. De smeedijzeren deur van de droogkamer werd bewaard en werd hergebruikt, nu als toegang tot de huiskamer. Het handgeschilderde uithangbord aan de voorgevel werd gemaakt naar het voorbeeld van een origineel sigarendoosje dat tijdens de renovatie tussen de papieren op de droogzolder werd gevonden .
