Middeleeuwse parochiekerk van Maarheeze
Middeleeuwse parochiekerk van Maarheeze
De oudste kerk van Maarheeze was gewijd aan de heilige Gertrudis. De kerk had de rang van quarta capella en de status van ecclesia (incorporata). Sinds 1399 was ze geïncorporeerd bij kapittel van Sint-Catharina te Eindhoven. Tot dat was het patronaatsrecht in handen van de heer van Cranendonck, daarna van deken en kapittel van Sint-Catharina te Eindhoven. Tot de parochie behoorden nog twee kapellen: de slotkapel in het kasteel Cranendonck en de O.L.V.- en Sint-Jan-de-Doperkapel in Soeren¬donk die in 1819 afgescheiden en tot parochie verheven werd. De eerste aanwijzing dat er in Maarheeze een kapel stond, duikt op in een tekst uit 1223 over de betaling van geld aan de ‘capelle’ in Maarheeze. Later is deze kapel vervangen door een kerk die werd toegewijd aan de in de Late Middeleeuwen populaire Heilige Gertrudis van Nijvel.
Afbeelding: Sint Gertruduskerk in 1792 (pentekening, Brabant Collectie)
De kerk van Maarheeze werd in de jaren 1510-1566 getaxeerd op een waarde van 100 mud rogge. De oude kerk van Maarheeze stond op het huidige kerkhof. Het was een vrij eenvoudig gebouw bestaande uit een schip van twee traveeën, een lager koor van drie traveeën die aansloten op het schip.In de jaren 1648 – 1799 was de kerk in handen van de protestanten. De katholieken kerkten tussen 1672 – 1800 in de schuilkerk aan de weg naar Weert. De oorspronkelijke toren, waarvan geen gegevens bekend zijn, werd aan het einde van de achttiende eeuw vervangen. Het kort na 1910 afgebroken kerkgebouw dateerde waarschijnlijk uit de veertiende of vijftiende eeuw. Kennelijk hangt een klok uit deze kerk in de toren van de nieuwe kerk
