Middeleeuwse parochiekerk van Hoogeloon
Middeleeuwse parochiekerk van Hoogeloon
Hapert en Hoogeloon vormden aanvankelijk één parochie met twee kerken. De kerk van Hoogeloon was gewijd aan Sint-Pancratius. De patronaatsrechten waren in handen van de abt van Tongerlo.
Omstreeks 1400 werd in Hoogeloon begonnen met de bouw van een stenen kerk met toren. Naar alle waarschijnlijkheid hebben er eerder één of meerdere (houten) kerkgebouwen gestaan. Het was een eenbeukige kerk met kruisarmen en absis (priesterkoor), een eenvoudige maar mooie kruiskerk met vier traveeën (gewelfvlakken). Van 1648 tot 1809 werd de kerk gebruikt door de protestanten. Omstreeks 1900 was het duidelijk, dat wegens toename van het aantal parochianen, de kerk te klein werd. Ze raakte in verval. In 1924 werd begonnen met de bouw van een nieuwe kerk. Twee jaar later werd de oude kerk voor f. 200,- aan een sloper verkocht en afgebroken. De toren bleef staan. De aansluiting van het kerkdak aan de oostzijde van de toren is nog duidelijk te zien.
De toren heeft een sobere bouwtrant met weinig versieringen. Juist de eenvoud, de soberheid in stijl paste goed bij het karakter van de streek. De vier geledingen behoren alle tot de oorspronkelijke bouwplannen, in tegenstelling tot de meeste Kempische torens, die uit drie geledingen bestaan. De kapconstructie is gemaakt volgens eeuwenlang gebruikte spantconstructie methode met zware eikenhouten balken. Boven de toegang is een nis, waarin destijds waarschijnlijk een St. Pancratiusbeeld heeft gestaan. Daarboven is een ronde vensteropening ter verlichting van het torenportaal. De traptoren aan de noordkant heeft een rechthoekige plattegrond. Hij reikt tot de klokkezolder en is met een lessenaarsdak afgedekt. De toren is thans eigendom van de gemeente Bladel. Rijksmonument Nr. 22247
In de bovenste geleding hangen twee klokken. De oudste klok werd in 1435 gegoten door Jan Zeelstman. Ze weegt 675 kilogram en heeft een diameter van 1 meter en 4 centimeter. De Rijksdienst voor Monumentenzorg heeft deze klok gekwalificeerd als zeer zeldzaam. Van de nog vier bekende klokken van Jan Zeelstman, is deze de oudste. De tweede klok is gegoten door Henricus Petit in 1791. Ze weegt 955 kilogram en heeft een diameter van 1 meter en 12 centimeter. Ze heeft dienst gedaan als tiendklok. Door een wonderlijke toeval zijn beide klokken ontsnapt aan omsmelting door de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de toren zal men vergeefs zoeken naar het 'klokkezeel', want door de firma Petit en Fritsen BV uit Aarle-Rixtel werden de nodige elektrische besturingen aangebracht. De beide klokken worden nu door een volautomatische moederklok aangestuurd. Deze digitale moederklok is in 2007 geplaatst in de sacristie van de kerk aan de Hoofdstraat. Daarvoor hing er een analoge moederklok in de sacristie waar de klokken van de toren aan gekoppeld waren.
Afbeelding van de oude kerk die in 1926 werd gesloopt.
Afbeelding: Oude Sint Pancratiuskerk te Hoogeloon
