Kerk: Sint Antonius Abt, De Mortel

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

Kerk Sint Antonius Abt

Kerk Sint Antonius Abt

Samenvatting

In 1636 werd er voor het eerst gesproken over een kapel in De Mortel. Schijnbaar waren in dat jaar veel mensen in Gemert gestorven aan de pest. De begraafplaatsen vloeiden over en het heilighuisje in De Mortel kreeg zijn eigen begraafplaats. Het was toen waarschijnlijk een soort keske zoals die nu nog langs de wegen staan, gewijd aan Sint Antonius. Na vestiging van de begraafplaats werd begonnen met de bouw van een daadwerkelijke kapel. Deze bouw duurde vijftig jaar. In de 19e eeuw werd de kapel gesloopt en een nieuwe gebouwd maar de huidige kerk werd pas in 1904 opgericht. De parochie had eigenlijk niet het geld voor een nieuwe kerk maar de in de 19e eeuw gebouwde kapel was te klein en technisch niet in orde, wat meer voorkwam bij kerken uit die periode. Hij was onder toezicht van Waterstaat gebouwd en door hun ingenieurs gecontroleerd. Vele van deze kerken hadden last van mankementen en zijn vaak gesloopt. De huidige kerk is neogotisch, van rode baksteen met gele speklagen ertussen. Dit was een veelvoorkomende bouwstijl in die tijd.

Geschiedenis

Tijdelijk had De Mortel twee kerken. De allereerste kapel waarvan de bouw gestart was in 1636 had twee eeuwen lang goed dienstgedaan maar in de 19e eeuw gingen stemmen op voor een nieuwe kerk. In 1849 is de nieuwe kapel gebouwd, deels met stenen van de oude. Dit was een waterstaatskerk, een kerk die met financiele steun van de Rijksoverheid is gebouwd, en waarvan de constructie nagerekend en goedgekeurd is door de ingenieurs van de Waterstaat. Hij is in neoclassisistische stijl gebouwd, de toonaangevende bouwstijl in die tijd voor zowel kerkelijke als niet-kerkelijke gebouwen. Desalniettemin de goedkeuring van Waterstaat vertoonde de kerk al snel na de bouw gebreken en was te klein voor de schare gelovigen van deze bloeitijd van het Rooms-Katholieke geloof. Naast de waterstaatskerk werd daarom de huidige kerk gebouwd, oude Mortelnaren kunnen nog vertellen dat men korte tijd op los zand knielde in de kerk, omdat de plavuizen in de huidige kerk werden hergebruikt. Daarna is de waterstaatskerk gesloopt. Ook heeft de huidige kerk nog de klok van de allereerste kapel. De kerk heeft een toren aan de voorkant, twee kapellen naast de toren voor onder andere doopplechtigheden en een zevenzijdig koor met glas in lood ramen. Ten tijde van de bouw van de huidige kerk is ook het kerkhof vergroot.

Bronnen:

P. van den Elsen, A. Otten, De bouw van de kerk in Mortel, 1979, Heemkundekring De Kommanderij, Gemert