Versie van 22 nov 2015 om 12:09

Keijepoal aan de Kerkendijk te Someren-Heide

Inleiding

Grenspaal uit de zeventiende eeuw, genaamd "Keijepoal". In Someren ook wel Wilhelminapaal genoemd. Oorspronkelijk stond de grenspaal op de grens van Someren en Maarheeze nabij de Boksenberg, maar werd na de Vrede van Munster (1648) als grenspaal opgesteld tussen de Generaliteitslanden en het Spaanse Overkwartier van Gelderland. Ter herinnering aan het Kroningsfeest van koningin Wilhelmina in 1898 werd de grenspaal in 1899 verplaatst naar de kom van Someren waarbij een inscriptie werd aangebracht. Andere inscripties volgden in haar 25ste en 40ste regeringsjaar. In 1995 werd de paal verplaatst naar de kom van Someren-Heide. Op de grens van Budel en Weert staat een dergelijke grenspaal.

Omschrijving

Verticaal opgestelde, monoliete hardstenen grenspaal met vierkante sokkel, schacht en bekroning. De totale lengte bedraagt ongeveer vier meter, waarvan 3.20 meter bovengronds. Aan de voorzijde onder de bekroning bevindt zich in de schacht een wapenschild met leeuw en daaromheen de letters PPP (Pugno Pro Patria) strijdlustig of krijgshaftig voor het vaderland en twee ankers. Hieronder bevinden zich twee teksten. Op de schacht: "Hulde aan onze koningin, 6 september 1898" en op de sokkel "Gemeente Someren". De eerste tekst werd door steenhouwer H. Kluijtmans uit Eindhoven aangebracht. Op de schacht staan nog twee teksten: "Hulde opt 25ste regeringsjaar van onze koningin 6-9-23" (achterzijde) en "Hulde opt 40ste regeringsjaar van onze koningin 6-9-38" (zijkant rechts).

Waardering

De zeventiende-eeuwse grenspaal vertegenwoordigt op basis van verschillende feiten en overwegingen nationaal belang: het object bezit ouderdomswaarde en herinnert aan de oude begrenzingen van dorpen en landsdelen waarbij zich tevens een deel van de bestuurlijke geschiedenis laat aflezen. De (in verschillende perioden) aangebrachte inscripties hebben betekenis voor de geschiedenis van dorp en land. De ontwikkeling van het object van grenspaal naar gedenkpaal heeft cultuurhistorische dimensies en betekenis voor de geschiedenis van en de waardering voor het Koningshuis, meer in het bijzonder voor die van de Wilhelminaverering. De grenspaal is gaaf bewaard gebleven, zeldzaam en laat zich duidelijk herkennen en lezen.Inleiding GRENSPAAL uit de zeventiende eeuw, genaamd "Keijepoal". In Someren ook wel Wilhelminapaal genoemd. Oorspronkelijk stond de grenspaal op de grens van Someren en Maarheeze nabij de Boksenberg, maar werd na de Vrede van Munster (1648) als grenspaal opgesteld tussen de Generaliteitslanden en het Spaanse Overkwartier van Gelderland. Ter herinnering aan het Kroningsfeest van koningin Wilhelmina in 1898 werd de grenspaal in 1899 verplaatst naar de kom van Someren waarbij een inscriptie werd aangebracht. Andere inscripties volgden in haar 25ste en 40ste regeringsjaar. In 1995 werd de paal verplaatst naar de kom van Someren-Heide. Op de grens van Budel en Weert staat een dergelijke grenspaal. Omschrijving Verticaal opgestelde, monoliete hardstenen grenspaal met vierkante sokkel, schacht en bekroning. De totale lengte bedraagt ongeveer vier meter, waarvan 3.20 meter bovengronds. Aan de voorzijde onder de bekroning bevindt zich in de schacht een wapenschild met leeuw en daaromheen de letters PPP (Pugno Pro Patria) strijdlustig of krijgshaftig voor het vaderland en twee ankers. Hieronder bevinden zich twee teksten. Op de schacht: "Hulde aan onze koningin, 6 september 1898" en op de sokkel "Gemeente Someren". De eerste tekst werd door steenhouwer H. Kluijtmans uit Eindhoven aangebracht. Op de schacht staan nog twee teksten: "Hulde opt 25ste regeringsjaar van onze koningin 6-9-23" (achterzijde) en "Hulde opt 40ste regeringsjaar van onze koningin 6-9-38" (zijkant rechts). Waardering De zeventiende-eeuwse grenspaal vertegenwoordigt op basis van verschillende feiten en overwegingen nationaal belang: het object bezit ouderdomswaarde en herinnert aan de oude begrenzingen van dorpen en landsdelen waarbij zich tevens een deel van de bestuurlijke geschiedenis laat aflezen. De (in verschillende perioden) aangebrachte inscripties hebben betekenis voor de geschiedenis van dorp en land. De ontwikkeling van het object van grenspaal naar gedenkpaal heeft cultuurhistorische dimensies en betekenis voor de geschiedenis van en de waardering voor het Koningshuis, meer in het bijzonder voor die van de Wilhelminaverering. De grenspaal is gaaf bewaard gebleven, zeldzaam en laat zich duidelijk herkennen en lezen.