Hotel de Valk, hoek Leenderweg, Markt 31 Valkenswaard
Hotel de Valk, hoek Leenderweg, Markt 31 Valkenswaard
Schuin tegenover het station stond Hotel De Valk met, gekoppeld in hetzelfde gebouw, de slagerij van H.A. Mollen, de opdrachtgever. Het pand werd in gebouwd door A. Bogers. Oorspronkelijk bestond het complex uit: een café, restaurant, hotel en een winkelpand (de slagerij) op de begane grond. Op de 1ste verdieping lagen 10 vertrekken. De exploitanten van het hotel waren o.a. P. Verbunt en sinds 1963 de familie Smets. Voor een relatief korte periode werden café/restaurant en hotel gescheiden van elkaar geëxploiteerd. W. van der Velden werd uitbater van het café/restaurant en G. Smets nam het hotelgedeelte voor haar rekening. Zomer 2010 werden beide delen van deze horecagelegenheid weer samengevoegd. Thans is het bedrijf weer in zijn geheel in handen van de familie Smets.
Dit betrekkelijk gaaf neogotische gebouw uit 1902 werd verfraaid met dierfiguren, waaronder op de hoogste top uiteraard een valk. Ook dit pand kreeg een asymmetrische gevel en een dakgoot met daarin verwerkt twee gebeeldhouwde mannenhoofdjes die de architect en de bouwmeester symboliseren. Zij getuigen zo vereeuwigd, fysiek en ook overdrachtelijk de last van de verantwoording voor de deugdelijkheid van het gebouw. Ooit was hier ‘herberg In de Valk’ gevestigd. Met als kastelein de oud-valkenier Jacobus Bots, was het een druk bezocht hotel voor menig belangrijk buitenlands bezoeker. De veel van de gasten kwamen naar hier om valken te kopen. Zo konden ze de betreffende valk aan het werk zien. De bezoekers kwamen van heinde en verre, eerst per koets en later per trein. Een gevolg was dat de Nederlandse Spoorweg een extra service toestond waardoor men vanaf het Valkenswaardse station Valkenswaard rechtstreeks een kaartje kon kopen naar elke gewenste bestemming. Op station Valkenswaard kon men destijds zelfs een kaartje Gare du Nord in Parijs kopen. Logeren bij hotel ‘In de Valck’ waar oud-valkenier Bots een gedegen gesprekspartner was die kon bemiddelen bij ‘het schouwen’ van de valken maakte de bijzondere service compleet. Voor het schouwen van de valken werden demonstratievluchten op de Malpie georganiseerd. Daarna kon de koop zijn beslag krijgen. De vogel werd afzonderlijk nagestuurd en maakte de reis opvallend vaak per boot. Ook als de bestemming goed over land te bereiken was. Een bewuste keuze omdat reizen over land o.a. door de slechte wegen een onrustige en gevaarlijke onderneming was. Ook vanwege eventuele struikrovers en ander geboefte was een reis over land niet verstandig want een valk is erg kostbaar en vertegenwoordigde als zodanig als hoogwaardige koopwaar een aanzienlijk bedrag. Reden genoeg om dankbaar gebruik te maken van de ervaringen van oud-valkenier Bots die kennis had van al die eventualiteiten.
Afbeelding: Hotel "De Valck" op de Markt, gedreven door oud-valkenier Jacq. Bots. Vele buitenlandse gasten die hier valken kwamen kopen, logeerden hier. Het hotel werd in 1902 gebouwd.
In de Registeromschrijving van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed staat dit object als volgt omschreven: Het voormalige hotel de Valk, dat in zijn huidige vorm dateert uit 1902, werd ontworpen door architect Van Grambeek. In 1959 werd het verbouwd tot woonhuis-apotheek door architect Th.J. Verhappen uit Valkenswaard. Waarschijnlijk werden toen ook de houten vensters vervangen door de huidige metalen kozijnen. De oorspronkelijk aanwezige T-vensters op de begane grond van de topgevel werden reeds vroeg vervangen door een samengesteld venster dat weer werd vervangen door het huidige venster. Aan de achterzijde werd een onderkelderd laboratorium aangebouwd. In 1991 werd bij een verbouwing de begane grond aan de achterzijde grondig gewijzigd. De bescherming geldt vooral de voorgevel met neogotische en neorenaissance elementen, die het oorspronkelijke aanzien grotendeels behouden hebben. Tweelaags pand op een oorspronkelijk rechthoekige maar door latere verbouwingen nu onregelmatige plattegrond onder zadeldak met muldenpannen. De asymmetrische gevel is vervaardigd uit baksteen met hardstenen plint en heeft links een een over de volle hoogte van de gevel lopende risaliet bekroond door een getrapte topgevel onder zadeldak gedekt met muldenpannen. Dit risaliserende gedeelte wordt begrensd door lisenen. Op de gevel stroken geglazuurde baksteen en sierankers. De gevel heeft vijf vensterassen met in de risaliet op de begane grond een groot drieruits venster met zesruits bovenlicht. In het rechterdeel van de gevel een paneeldeur waarvan het bovenste deel is beglaasd, met bovenlicht en hardstenen opstap. Daarnaast twee drieruits openslaande vensters. Op de etage vijf vierruits openslaande vensters. De vensters op de begane grond zijn allen onder een segmentboog met zwart geglazuurde geboorte- en sluitstenen geplaatst met in het boogveld gele verblendsteen. Op de etage boven de vensters op dezelfde wijze korfbogen. Alle vensters hebben een hardstenen dorpel die zowel op de begane grond als de etage zijn verbonden door een hardstenen dorpellijst. De gevel wordt beeindigd door een bakgoot op geprofileerde klossen. De topgevel wordt van de etage gescheiden door een rondboogfries van rode verblendsteen. In de topgevel eenzelfde venster als op de etage met in de korfboog een hardstenen sluitsteen die tevens dient als console voor de toppilaster in de trapgevel. De topgevel heeft overhoeks geplaatste uitgemetselde pilasters op hardstenen consoles. Op de treden hardstenen afdeklijsten waarop gebeeldhouwde dieren (leeuwen, fantasiedieren (griffioenen?) en een valk). Op het dak een dakkapel met plat dak en tweeruits openslaand venster. Het object, dat deel uitmaakt van een cultuurhistorisch groter geheel en van betekenis is voor het aanzien van het dorp, is daarnaast ook van belang wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en de gaafheid. In alle gevallen wordt verwezen naar de nauwe band tussen Valkenswaard en de valkerij. CHW. Nr.: KL112-000309. Voormalig rijksmonument. Nr: 518669 (nog wel in ODB, maar aldaar niet als rijksmonument aangeduid) Het hotel de Valk is thans de apotheek op de markt. Het huidige hotel de Valk (8.27.22.007) staat op de hoek Leenderweg/Frans van Beststraat. Die beide straten werden vroeger Stationstraat (nu Leenderweg) en Spoorstraat (nu Frans van Beststraat) genoemd.
Het Historisch Genootschap Valkenswaard verstrekt de volgende informatie, - onder auspiciën van M. van Moolenbroek-Vogels -, over dit hotel: Toen Godelie Smets van hotel De Valk in de zomer van 2010 opnieuw de deuren van het hotel opendeed was alles weer bij het oude. Ooit opende opa Nol Smets in dit pand, een cafe en een hotel/restaurant. Hij betrok dit voor hem nieuwe onderkomen nadat zijn oude pand zware oorlogsschade had geleden in september 1944 bij de bevrijding van Valkenswaard. De onderhandelingen met de brouwerij ten aanzien van de wederopbouw van het oude pand even verderop in de Frans van Bestraat liepen niet zo voortvarend als hij had gehoopt. In afwachting werd provisorisch verder gehuisd in de restanten van het oude etablissement. Toen dit hoekpand Leenderweg/Frans van Beststraat vrij kwam bleek hierheen verhuizen de beste oplossing voor de weduwnaar Nol Smets en zijn 8 kinderen, die hielpen allemaal naar beste vermogen mee in de zaak. Nadat de oudste zoon Jan getrouwd was nam die, samen met zijn bruid, het heft in handen. Jaren later, na een lang en intensief arbeidsleven ging de zaak over in handen van zijn dochter Godelie Smets
Afbeelding: Hotel de Valk aan de Leenderweg (maart 2011)
Samen met haar echtgenoot dreven ze een goed bezochte horecagelegenheid. Moeilijkheden in de privésfeer waren er de oorzaak van dat Godelie het restaurantgedeelte moest afstoten. Toen in de lente van 2010 al die perikelen achter de rug waren deed zich de gelegenheid voor om de beide helften van het bedrijf weer onder een directie te brengen. Het pand werd al vaak verbouwd en heeft momenteel 24 kamers. Volgens de bezoekers is de vertrouwde sfeer van vroeger weer terug, ondanks de renoveringen die het bedrijf weer helemaal bij de tijd gebracht hebben.
De prominente Valk hoog boven op het pand geeft het geheel een statige aanblik. Vanaf het begin had De Valk al een herbergfunctie. Reizigers aangereisd per spoor vonden hier een goed onderkomen. Het pand lag eertijds tegenover het station van Valkenswaard langs de lijn Eindhoven - Hasselt. De spoorlijn is in 1962 helaas opgeheven en het station werd later afgebroken waardoor de klandizie bij alle horecagelegenheden in de Frans van Beststraat danig terug liep. Midden jaren negentig van de vorige eeuw wierpen de vele inspanningen van de betrokken kasteleins eindelijk vruchten af. Nu anno 2010 is er weer ‘leven in de brouwerij’ en hebben de verschillende kasteleins weer genoeg aanloop.
