Hagelkruis Boekent

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

HeerlijckHistorisch.png Hagelkruis Boekent

Gemert. Bij het eeuwenoude gehucht Boekent stond in de Middeleeuwen al een hagelkruis om ervoor te zorgen dat Gods water over Gods akkers liep en onweer weg te houden. Tegenwoordig staat er weer een hagelkruis.

In de buurt van het gehucht Boekent stond al in de middeleeuwen een hagelkruis. Net als alle andere hagelkruizen stond het midden in de akkers. De functie van een hagelkruis is namelijk de hagel en andere vormen van onweer van de oogst weg te houden en deze zo te beschermen. In Noord-Brabant is er maar één oorspronkelijk hagelkruis bewaard gebleven, in Aarle-Rixtel. Toch was het een weidverbreid geloof. De locatie van het Boekentse hagelkruis moet ter hoogte van het huidige adres Oudestraat 70 gelegen hebben. In de loop van de zestiende eeuw werd dit hagelkruis vervangen door een klein kèske dat eeuwenlang bekend zou staan als de Sint Nicolaasstok. Ook Sint Nicolaas werd wel aangeroepen als een beschermheilige tegen hagel en storm. Het in 1924 bij het kruis gebouwde pand heet nu heel toepasselijk het Mijterkruis.

IJsheiligen

In 1996 werd meer centraal in het gehucht Boekent op de plaats waar Kromstraat, Broekstraat en Oudestraat samenkomen een nieuw hardstenen hagelkruis geplaatst op het pleintje tegenover het uit 1734 daterende rijksmonument De Blauwe Kei. Bij het kruis bevindt zich ook een picknickplaats. Aan de voet van het kruis vindt men ook de namen terug van de ijsheiligen Servatius, Pancratius, Mamertius en Bonifacius. De geboortedagen van deze heiligen, waarop zij ook worden vereerd, zijn 13, 12, 11 en 14 mei. De ijsheiligen kunnen bijvoorbeeld winterhanden genezen maar ook waren hun naamdagen een graadmeter voor het einde van de nachtvorst en de winter. Zo blijkt ook uit de weerspreuk:

Voor Servaas geen zomer

Na Servaas geen vorst


Bronnen:

S. van Wetten, Het Gemertse Hagelkruis: IJsheiligen Boekent, 2004, Drukkerij 'De Pandelaar', Gemert