Gemeynt en Bolle Akkers

Uit Erfgoedwiki
Versie door Henk Stoop (Overleg | bijdragen) op 25 feb 2014 om 21:20

(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar: navigatie, zoeken

Gemeynt en Bolle Akkers

Strooisel en heideplaggen worden samen met stalmest op de akkers uitgereden zodat graanteelt mogelijk is. Het ploegen gebeurt perceelinwaarts, naar het midden van de akker, zodat de karakteristieke bolle akker ontstaat. De vanuit het midden glooiende akker wordt daardoor goed afgewaterd. Het gemeynt wordt waarschijnlijk al heel lang door de boeren gebruikt, maar in de periode 1280-1400 vindt er een soort reglementering van dit gebruik plaats. De gronden worden door de hertogen van Brabant in bruikleen gegeven aan de inwoners van de dorpen. Voorwaarde is dat men zich houdt aan bepaalde regels. Zo mag men alleen in bepaalde delen van het gemeynt turf winnen, terwijl men in andere delen weer plaggen mag steken. Ook de houtkap en het gras en hei maaien zijn aan regels gebonden. Het vee van een dorp mag niet grazen in de zone die bedoeld is voor het andere dorp. Zo ontstaat er in 1466 een conflict tussen de inwoners van Vessem en Wintelre, waarbij de Vessemnaren verzoeken de Wintelrese koeien te mogen “schutten” (op te sluiten), tot hun rechten weer erkend worden. De hertog Philips de Goede geeft de Vessemnaren gelijk, maar verhoogt tegelijkertijd de cijns. In de bedrijfsvoering van de Middeleeuwse boer is het gebruik van strooisel en plaggen van het gemeynt samen met stalmest essentieel. Voor de teelt van rogge, boekweit, haver en andere gewassen is bemesting van de akkers noodzakelijk. Op sommige bolle akkers in Vessem vindt men een zwarte, humusrijke laag van ruim een meter dik, opgebouwd over een periode van honderden jaren. Vanaf de zestiende eeuw wordt voor de mestproductie de potstal gebruikt. De koeien staan een hele winter in hun mest die er dan in het voorjaar wordt uitgehaald en over het land wordt uitgereden. In het pand Maaskant 3 is nog zien hoe zo’n potstal er uit ziet.

Literatuur: Het Jaarverslag 1998 van de Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek. H.L.M. Vera “…de wustine van Wyntelre ende Vessem” in De Hooge Dorpen (1993).