Budel Standaardmolen Janzona
Budel Standaardmolen Janzona
Rijksmonument. Toen de Oude molen in de Molenakker in 1921 afbrandde, werd ze niet meer ter plaatse opgebouwd, maar in de Schoterakkers waar een beter achterland was. Deze molen, "De Poelsnip" genaamd, was een grondzeiler, stond niet op een "berg" en kwam met de wieken dus bijna aan de begane grond. In 1937 werd die houten molen door brand totaal vernield. Waarschijnlijk is de molen aangestookt door smokkelaars om de aandacht af te leiden en zo de grens voor hen "vrij" te maken.
Het huidige achtkant dateert van ongeveer 1800 en werd in 1937 vanuit Venlo naar de huidige locatie verplaatst. Op 15 maart 1937 werd met het metselwerk begonnen en op 18 september van dat jaar kon de molen onder grote belangstelling feestelijk in bedrijf worden gesteld onder de naam 'Janzona'. Het achtkant wijkt duidelijk af van wat gebruikelijk is en lijkt meer op een Duits achtkant. Ook zijn er slechts drie zolders: het luiwerk bevindt zich op de (hoge) kapzolder. Een groot succes werd de molen hier niet: de grote overbrenging (vanwege het in verhouding enorme bovenwiel) in combinatie met de vrij kleine vlucht leverde een moeilijk maalbare molen op, waardoor meestal de motor werd gebruikt. De vlucht was in de Venlose periode ook aanmerkelijk groter dan te Budel. De molen draaide regelmatig tot 1946. Toen werd er een koppel stenen uitgebroken om plaats te maken voor een moderne elektrische hamermolen, een maal- en menginrichting voor de mengvoeders en een elevator. Het malen met de windmolen kwam op een steeds lager pitje te staan. In 1960 kreeg de molen nog een kleine opknapbeurt, waarbij o.a. de bekleding van de molen werd vernieuwd (Gebr. Adriaens Weert) en schilderwerk werd uitgevoerd.
In 1980 werd de molen door de firma Beyk grondig gerestaureerd. Drie achtkantstijlen, de veldkruisen, de beplanking en de bekleding van het achtkant en een gedeelte van de vloeren werden vernieuwd. Verder nieuwe deuren en ramen en windpeluw en vier nieuwe zeilen op de wieken. Een nieuwe asfalthuid met rode steenslag, een geheel vernieuwd en Oudhollands opgehekt wiekenkruis. De elektrische maalinrichting werd weer uitgebroken. Later werden op de binnenroede fokken aangebracht. Tot die tijd had de molen het systeem-van Bussel (met op de buitenroede remkleppen) gehad. In 1999 werden korte schoren en korte spruit vervangen. In 2002 werd de windpeluw vernieuwd. Als er graan voor veevoer wordt aangeboden, wordt dit op windkracht gemalen. De molenaar drijft onderin de molen een winkel in dierbenodigdheden. Deze molen kreeg bij de ingebruikname in 1937 de naam Janzona, waarmee 'Janssen en zonen' wordt bedoeld. Het unieke aan deze molen is dat de vang hier zeer apart is: door het in verhouding enorme bovenwiel beslaat de vang slechts de bovenste helft van het wiel.
Er is een speciale website aan deze molen gewijd met veel achtergrondinformatie en foto’s. [1]
