Archeologische opgraving Watermolen in Gemert

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

Archeologische opgraving Watermolen in Gemert

Sinds lange tijd bestond het vermoeden dat in de buurt van de Molenstraat ook daadwerkelijk een Middeleeuwse watermolen had gestaan. In 1998 is dit vermoeden bevestigd via een archeologisch onderzoek. Er zijn houten onderdelen van de molen en fragmenten van maalstenen gevonden. De watermolen stond op de Peelrandbreuk langs het beekje De Rips. Het hoogteverschil van de Peelrandbreuk zorgde voor voldoende waterkracht om de molen te laten draaien. De molen dateert waarschijnlijk van voor 1225.

Naar aanleiding van de aanleg van de appartementencomplexen Watermolen/Molenstraat is in 1998 archeologisch onderzoek uitgevoerd naar de vermeende staanplaats van een Middeleeuwse watermolen. Deze werd reeds in 1326 vermeld in een brief van de Heer van Gemert. Daarmee zou het de oudste Gemertse molen zijn. Dat is ook logisch, watermolens bestonden al langer dan windmolens. Rond de 12e eeuw werden de windmolens ontdekt en deze verspreidden zich door Europa. Windmolens functioneerden eigenlijk veel beter, leverden meer kracht, zeker in de moerassige Peel waar weinig hoogteverschil was. Deze watermolen is tot in de 16e eeuw in gebruik geweest. Het was waarschijnlijk een enkele onderslagmolen, dat wil zeggen dat er één schoepenrad was dat van de onderkant van water werd voorzien. Hij werd gebruikt voor het malen van koren. Er zijn verschillende (afval)kuilen met aardewerk, slijpstenen en molensteenfragmenten gevonden. Een van deze slijpstenen lag in een kuil met aardewerk dat dateert van de tweede helft van de twaalfde tot het eerste kwart van de dertiende eeuw. De molen blijkt daarmee ouder te zijn dan haar eerste historische referentie.