Grenspaal: Vredepaal

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

Vredepaal

De Rips. De Vredepaal markeert een oud viergemeentenpunt, waar veel over geruzied is. Vandaar ook de naam.

De Vredepaal staat als geen andere grenspaal symbool voor een lastig oordeel in een zeer betwiste streek. In deze streek claimden allerlei dorpen aan dit peelgebied te grenzen. Zo beweerden de Brabantse gemeenten Gemert, Sint Anthonis samen met Oploo, maar ook Sambeek, Vierlingsbeek en Overloon allemaal recht te hebben op dit deel van de Peel. Maar dat stelde Venray aan de Limburgse kant ook. Er werden aparte verhalen verteld over sommige van die ruzies.

Keizerlijke inmenging

Al rond 1550 werd in deze streek de uit de hand gelopen grensruzie tijdelijk bezworen. Keizer Karel V, die als hoogste autoriteit besliste dat de grens definitief namens hem en door het landsgezag in Brussel bepaald zou worden. Maar ook dat alle activiteiten tijdelijk door de gebruikers uit de verschillende dorpen verboden was in dit deel van de Peel. Zo was het tijdelijk niet meer toegestaan om heideplaggen te steken of te turven en er de schapen en runderen te weiden. Ook was het verboden om tot de grens bijenkorven te plaatsen. Hierdoor werd de slaande ruzie tijdelijk bezworen, of zoals dat toen heette “in vrede gelegd”. Dit gebied kreeg de naam “Vredepeel” en later in 1716 werd de nieuwe grenspaal dan ook Vredepaal genoemd.

Limburg/Brabant

De inwoners van Venray claimden in 1716 dat hun grens lag tot ruim voorbij de Loeff Paal en wel tot d'n Gemertsen Paal; terwijl de inwoners van Brabant de Zwartwaterpaal aanwezen als hun uiterste grens. De locatie van de Vredepaal is in 1716 als een uiteindelijk compromis bepaald en geplaatst halverwege tussen de Springelbeekpaal en de Loefpaal. Op deze grenspaallocatie ziet u een extra informatiepaneel met een uitgebreidere toelichting over de ingewikkelde gebiedsverdeling in 1716 en later. Dit paneel is in het jaar 2000 feestelijk geplaatst door Venray, Gemert-Bakel en Sint Anthonis. Staande bij de replica-grenspaal uit 1716 (die is geplaatst in 2008) ziet u de provinciale grens tussen Noord-Brabant en Limburg.

- In zuidelijke richting: Op ca. 10 meter ligt een opgeschoond restant van de grenssloot. Deze grenssloot moest volgens het “Tractaet van Venlo” uit 1716 door de naburen van de aanliggende dorpen langs de hele nieuwe grens worden gegraven. De grenssloot ligt tussen de Vredepaal in het noorden en de Eijndepaal in het zuiden over een lengte van meer dan 46 km. Dit was om toekomstige grenskwesties te voorkomen. Tussen 1716 en tot 1815 was dit de grens tussen de republiek der Verenigde Nederlanden met het koninkrijk Pruisen. Nu nog vormt deze grenssloot de plaats van de huidige provinciegrens tussen Noord-Brabant en Limburg.

- In oostelijke richting: De grens tussen de provincies Noord-Brabant en Limburg ligt aan de overkant van het Defensiekanaal langs het afwateringskanaal. De zichtlijn daarvan loopt vanaf de Vredepaal langs de betonnen kazemat richting de eerste rij bomen langs het afleidingskanaal. Dit afleidingskanaal ligt haaks op en aan de overkant van het Defensiekanaal, dat deel uit maakte van de militaire Peel-Raamstelling uit de periode 1939-1940.