Beerjagen in het Ommelsbroek (Asten): verschil tussen versies

Huidige versie van 7 mrt 2018 om 17:01

Beerjagen in het Ommelsbroek (Asten)

In het midden het Ommelsbroek op de Meierijkaart van Hendrik Verhees in 1794.

Het oude Astense landschap was te verdelen in een zandlandschap in het noorden en een hoogveenmoeras, de Peel, in het zuiden. In het zandlandschap lagen meerdere waterplassen, klein en groot, door de Astenaren vennen, vlazen en bleken genoemd en ook broekgebieden waren rijk aan water. Die waterplassen speelden een rol bij het volksgericht beerjagen. Wat gebeurde er in 1742 in het Ommelsbroek?

Na eerst haar tuin overhoop gehaald te hebben, drong een week later een groep jongeren met veel kabaal het huis van Anna Maria Hoefnagels in Ommel binnen. Het was rond 10 uur in de avond. Anna Maria lag al op bed en haar man was bij de buren. Van de jongeren, onder wie haar neef Willem Hendrik Hoefnagels, moest ze zich aankleden. Toen ze dat weigerde, werd ze met geweld van het bed getrokken en aangekleed 'gelijk een kint'. Toen gezegd werd 'doe duyvel, wij sulle u door het water sleepen' wist Anna Maria dat ze een moeilijke nacht tegemoet ging. De jongeren bonden haar met een touw vast en sleepten haar het huis uit. Bij Jan Verrijt legden ze haar in een mestkar, waarmee ze door Ommel werd gevoerd. Eerst naar de herberg van Antoni Coolen waar haar gevraagd werd 'off sij brandewijn luste te drinken' en vandaar naar de waterplas in het Ommelsbroek. Daar moest ze van de kar af.

Haar neef schreeuwde: 'sa duyvel hier, gij moet sterven'. Aan het touw trokken ze Anna Maria door de waterplas. Verschillende keren werd ze onder water gedompeld, onder andere door Mathijs Jacob Kuypers. 'Weder aan den oever en op het land zijnde', wilden ze haar 'genade' laten roepen. Dat wilde ze niet, 'maar alleen tijt versogt om eens voor haar sonde te mogen sugten, als niet anders verwachtende als van het leven ten doot gebracht te worden'. Piet Paulus, de knecht van Antoni Coolen, voelde enige wroeging, want hij maande de anderen om het touw wat losser te binden. Desondanks was de watergeseling nog niet ten einde.

Anna Maria werd in een diepe sloot gesmeten en ook hier door getrokken. Hierna is ze weer op de kar gelegd en onder 'toeten en blazen' op hoorns huiswaarts gereden. Thuis, drijfnat bij het haardvuur, hielden enkele van haar kwelgeesten Anna Maria voor 'sal je nu gelooven dat je het niet meer doen sult off anders sullen wij u nog anders handelen'.

Wat was het, dat Anna Maria niet meer moest doen? Als weduwe van over de zestig was Anna Maria Hoefnagels op oudjaarsdag 1741 getrouwd met weduwnaar Adriaan van Kreyl. Adriaan was van mening dat zijn nieuwe vrouw hem slecht te eten gaf. En Adriaan liet dat Anna Maria door de Ommelse jongeren duidelijk maken met het beerjagen in het Ommelsbroek.

Klik hier voor meer gegevens over Anna Maria Hoefnagels, haar familie en het beerjagen.