Museum: Boerenbondsmuseum

Uit Erfgoedwiki
Versie door Esther van der Linden (Overleg | bijdragen) op 18 okt 2011 om 11:30

(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar: navigatie, zoeken

Boerenbondsmuseum

Gemert. Het geboortehuis van Pater Gerlachus van den Elsen ligt aan de straatzijde van het boerenbondsmuseum.

De Nederlandse landbouw was er eind 19e eeuw slecht aan toe en in de Peel was het nog slechter. De productieomstandigheden waren slecht, de aan- en afvoermogelijkheden beperkt en over de prijzen viel niet naar huis te schrijven. Papier was veel te duur. In Gemert werd in 1875 de landbouwvereniging Ceres opgericht. Door onder andere veevoer en kunstmest samen in te kopen wilden zij hun omstandigheden verbeteren. De man over wie dit artikel gaat, Gerlachus van den Elsen, ook wel de boerenapostel genoemd, hij werd geboren in deze boerderij, was de zoon van een van de penningmeesters van Ceres. Hij werd priester en toen in 1891 de paus de encycliek Rerum Novarum uitbracht nam hij de ideeën hierin over voor de boerenstand. Zo’n encycliek was namelijk een brief aan alle katholieken en deze brief ging over de gevaren van de Industriële Revolutie. Veel arbeiders waren zeer arm en werkomstandigheden erbarmelijk. Samen sta je sterk vond de paus en hij riep op tot coöperaties. In 1896 werd de Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond geboren, er waren toen al 61 lokale afdelingen. De Gemertse boerenbond is ook in 1896 opgericht, althans overgezet van Ceres naar boerenbond. De boerenbond als organisatievorm was sterk sociaal betrokken zoals ook haar stichter pater Gerlachus van den Elsen, die jarenlang rondtrok om boeren enthousiast te maken en het lokale bestuur over te halen een boerenleenbank te openen. De boerenbond regelde de leningen via de boerenleenbank (nu rabobank) tegen betere rentes, regelde de afzet van producten zodat gedwongen winkelnering minder voorkwam via bijvoorbeeld boterfabriekjes, stelde kwaliteitscontroles om producten te verbeteren en gaf landbouwonderwijs en huishoudonderwijs aan boer en boerin. De omstandigheden verbeterden. De pastoors waren hierin zeer actief. De internationale landbouwcrisis hielp mee door zich uit het slop te trekken. Gerlachus van den Elsen was zelf geen lid van het bestuur van de Gemertse boerenbond maar een aantal van zijn familieleden wel. Daar is nog ruzie over geweest in de Gemertse politiek. Er werd een lokaal alternatief opgericht, St Isidorus en mede door de strijd tussen deze twee verenigingen heeft het tot 1915 geduurd eer Gemert zelf een afdeling van de boerenleenbank had.

Tegenwoordig is het geboortehuis van Pater van den Elsen een museum in zijn eer geworden. Naast de boerderij, die uit eind 18e eeuw stamt bestaat het boerenbondsmuseumuit een dorpshart, gebouwd zoals het er in 1900 uitzag, waar allerlei oude ambachten worden uitgeoefend en uit de nabijgelegen akkers waar oude gewassen en diersoorten zijn ondergebracht en onderhouden worden zoals in 1900.