Middeleeuws Oirschot

Uit Erfgoedwiki
Versie door Rberkvens (Overleg | bijdragen) op 5 jan 2014 om 21:09

(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar: navigatie, zoeken

Middeleeuws Oirschot

De huidige grote woonkern Oirschot ontwikkelde zich vooral na 1960 uit de veel bescheidener dorpskom Oirschot. Die kom werd in de late middeleeuwen gevormd in de oude heertgang Kerkhof. In de 18e eeuw werd de kom als een "vlek", een nederzetting met niet-agrarische functies getypeerd. Het marktplein bij beide kerken vormt er het centrum van en daar komen heel wat wegen samen. Met ‘Oirschot’ werden in de Middeleeuwen tot in de Nieuwe Tijd de hele parochie en het grotere rechtsgebied aangeduid. De nederzetting nabij de kerk en markt werd toen aangeduid als Kerkhof of Kerkhoven. De omgeving van beide oude kerken in Oirschot was sinds de achtste eeuw vermoedelijk bewoond. Vanaf de middeleeuwen tot de 17e eeuw vinden we er de heertgang Kerkhof of Kerkhoven. Die naam is geen -hovennaam, maar verwijst blijkbaar gewoon naar het kerkhof of zelfs naar beide kerkhoven. Met deze naam wordt de omgeving van de Mariakerk, Sint Petruskerk, Vrijheid en de Markt aangeduid. In Oirschot doet zich niet het verschijnsel van de eenzame kerk in de akker voor. Integendeel, er is kennelijk steeds een dichte bewoning rond beide kerken geweest. Rondom Kerkhoven lag een ruim akkergebied: het was in alle richtingen ongeveer een kilometer breed. In vele andere dorpen is juist het centrale akkergebied geheel volgebouwd met woningen, maar in Oirschot heeft men dat aan de westzijde kunnen voorkomen. Daar strekken de open velden nog steeds tot aan de achterkant van de tuinen van het dorp. Aanvankelijk werd de dorpskern gevormd door het Vrijthof waar ook de eerste parochiekerk stond. Het centrum van activiteit verplaatste zich geleidelijk van het Vrijthof naar de Markt. Een proces dat werd voltooid toen bij een dorpsbrand in 1623 de resterende bebouwing dicht bij de kerk, die een eerdere brand had overleefd, verdween en de Markt haar huidige omvang kreeg. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp fors uitgegroeid in oostelijke richting.

Oirschot 1850.jpg

Afbeelding van Oirschot in circa 1850 (Topkaart).