Legende Hoe de kapelaan met gebedenboek het dwaallicht uit Budel joeg

Uit Erfgoedwiki
Versie door Rberkvens (Overleg | bijdragen) op 28 dec 2014 om 14:06

(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar: navigatie, zoeken

Legende Hoe de kapelaan met gebedenboek het dwaallicht uit Budel joeg

Aan het begin van de vorige eeuw werd de Budelse bevolking herhaaldelijk opgeschrikt door allerlei vreemde voorvallen. Het gebeurde met het dwaallichtje is een van die voorvallen, waardoor de mensen enerzijds schrik hadden en waarnaar ze anderzijds zo nieuwsgierig waren, dat ze met bosjes tegelijk dit fenomeen gingen bekijken. Het dwaallichtje was een mysterieus licht dat rond zweefde over heide en weiden op de Schaardijk in Budel. De ene avond verscheen het wel, de andere avond weer niet. Het licht, dat een wijde uitstraling had, ging rond alsof het door een onzichtbaar iemand gedragen werd, laag over de grond. Niemand wist wat het was, niemand durfde er ook achteraan te gaan. Een moedig echtpaar, dat niet in het licht geloofde, plaatste op een avond een kaars in een uitgeholde biet op een paal midden in de wei. Nog geen minuut later had het echte dwaallicht dit "neplicht" meegenomen en zweefden ze samen nog een tijd door de velden, heel hoog deze keer. Honderden mensen trokken naar de Schoordijk, met hun bange kinderen onder de rokken of vastgeklemd aan de broekspijpen, om het licht te zien. Avond aan avond waren de straten vol mensen.

De kapelaan van het dorp vond het na een tijd welletjes. Met een dik gebedenboek gewapend liep hij, al prevelend en biddend, langs de wegen en paadjes, waarlangs ook het dwaallicht zweefde. Vanaf die avond verscheen nooit meer het dwaallichtje.

De plaats waar het dwaallichtje altijd verscheen was ongeveer tussen de Stenen Kelder(s) en het Spookstraatje. In het spookstraatje zou ook een struik gestaan hebben, die altijd heen weer bewoog, alsof het er flink waaide, ook al was er geen zuchtje wind. De Stenen Kelder is een bekend toponiem in Budel, dat op alle oude kaarten voorkomt. Het lag links van de Nieuwedijk, gezien vanuit Budel. Ooit moet hier een gebouw met kelder of alleen een kelder gestaan hebben. Boeren die daar grond hadden, ploegden nog lange tijd stenen omhoog. Het Spookstraatje was het achterste van de twee verbindingsweggetjes tussen de Schoordijk-Nieuwedijk en de Broekkant. Het werd ook wel Heksenweggetje genoemd. Het Spookstraatje c.q. Heksenweggetje is na de ruilverkaveling verdwenen. Het andere weggetje, vroeger de Kruisstraat genaamd, bestaat nog altijd en verbindt de Nieuwedijk-Schoordijk met de Broekkant, waar het overgaat in het Heiligstraatje. Het spoken speelde zich af tussen dit weggetje en de Stenen Kelder(s).

Het bidden waarover gesproken wordt, het kruis en het kruisteken zijn bekende afweermiddelen en tevens markeringen van het katholicisme. Bovenstaande verhaal is algemeen bekend als het geloof in dwaallichtjes, ook wel stalkaarsen genoemd. Deze dwaallichtjes of stalkaarsen hield men voor ongedoopte kinderen, waarvan het lot beklaagd werd. Omdat ze niet gedoopt zijn, zou hun ziel rondzwerven. Dwaallichtjes kwamen vroeger ook echt voor en doordat het veel donkerder was dan nu vielen ze ook meer op. Het verschijnsel had betrekking op het z.g. moerasgas. Door de hoge grondwaterstand kwam dit lichtgevende moerasgas soms boven de grond en dwaalde in de vorm van kleine vlammetjes of vuurbolletjes rond. Dit moerasgas ontstaat door ontbinding van rottende stoffen. Door de lagere grondwaterstand ziet men dit soort dwaallichtjes nauwelijks meer. Een andere soort dwaallichtjes werden veroorzaakt door de zogenoemde gloeiwormen. Deze gloeiwormen hadden een stof in zich die fluorescentie vertoont (in het donker licht de stof op). Nu ziet men ze bijna niet meer.