Kerk, Onze Lieve Vrouw van Handel

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

Kapel, Onze Lieve Vrouw van Handel

Handel. De kerk Onze Lieve Vrouw van Handel, het oudste Mariabedevaartsoord van Brabant. Collectie Gemeentearchief

De kapel van Handel werd al in de Middeleeuwen gesticht, rond 1220 toen een wonder in de heide bij de boerderij Hanel plaatsvond. Er werd een houten Mariabeeldje gevonden in een meidoorn. Niemand wist waar het vandaan kwam, het was toen ongeveer twintig jaar oud. Al snel werd het beeldje vereerd en er werd een kapel opgericht. Toen men bij de bouw gebrek had aan water, de heide waar de kapel gebouwd werd was zanderig en droog, deed Maria een put ontstaan. Velen die van dit water dronken vonden het heilzaam. Deze put is nu nog terug te vinden in het Processiepark Handel achter de kapel. De Duitse Orde, een machtige Ridderorde die de eigenaar was van de vrije heerlijkheid Gemert(en later ook het Gemertse Kasteel heeft gebouwd) en ook van het leengoed Hanel, was ook zeer toegewijd aan Maria en heeft de kapel en ook de daaropvolgende kapel die in de vijftiende eeuw werd gebouwd vergroot en verfraaid. Het Mariabeeldje is nu nog, verguld, te bezichtigen.

Geschiedenis

Handel. Drukte rond de processietijd

De huidige kapel is een eenvoudig gebouw, net zoals de eerste kapel dat was. Er valt weinig te zeggen over de vroegste tijd van de verering hier omdat de geschriften en documenten hiervan bij een brand in 1709 verloren gingen. Er zijn drie erkende wonderen rond de kerk voorgevallen, alledrie wonderbaarlijke genezingen in de 17e eeuw. Door de eeuwen heen is dan ook altijd verhaald van vele duizenden pelgrims die de kapel en bijbehorend park bezochten. Ook de kapel van Handel kon niet geheel en al aan de beeldenstorm ontkomen, ondanks de bescherming van de Duitse Orde (die inhield dat omdat Gemert en ook Handel geen Nederlands grondgebied was, maar behoorde tot de uitgestrekte landerijen van de Duitse orde die in hun hoogtijdagen drie landen in bezit hadden, zij ook niet aan Nederlandse wetten onderhevig moesten zijn). Tot 1811, (de ontbinding van de Duitse Orde door Napoleon) was de functie van rector van de kapel (Handel was geen parochie met pastoor maar stond een stap daaronder, een rectoraat met een rector) vrijwel altijd door een lid van de Duitse Orde bezet.

Zoals meer gebeurd zijn delen van de kapel in de loop van de tijd vervangen, in 1743 is het schip (het middendeel van de kerk met de kerkbanken) vervangen, in 1853 kwam er een leien dak op, in 1902 werden nog zijbeuken en een aanbouwsel aan de toren toegevoegd. De kapel is in de loop van de tijd vergroot en verfraaid, zoals in 1898 met nieuwe schilderingen. Het is altijd als een belangrijke bedevaartplaats beschouwd.

Bronnen:

P.S. van Asseldonk (Kapucijn), Geschiedenis van O.L. Vrouw van Handel, 1970