https://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&feed=atom&action=historyErfgoedwiki:In het nieuws - Bewerkingsoverzicht2024-03-28T20:28:09ZBewerkingsoverzicht voor deze pagina op de wikiMediaWiki 1.23.5https://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=9352&oldid=prevEmil: /* 20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki! */2018-02-19T13:22:47Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 19 feb 2018 om 13:22</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 5:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 5:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Vanaf november 2013 </del>zijn 20 gemeenten aangesloten bij de erfgoed wiki. Van deze gemeente zijn hier cultuur-historisch interessante locaties te vinden. Hiermee krijgt u informatie over de geschiedenis van de omgeving.  </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline">Er </ins>zijn 20 gemeenten aangesloten bij de erfgoed wiki. Van deze gemeente zijn hier cultuur-historisch interessante locaties te vinden. Hiermee krijgt u informatie over de geschiedenis van de omgeving.  </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Momenteel kunt u locaties vinden in 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant: Asten, Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Gemert-Bakel, Heeze-Leende, Helmond, Laarbeek, Nuenen c.a., Oirschot, Reusel-De Mierden, Someren, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Momenteel kunt u locaties vinden in 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant: Asten, Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Gemert-Bakel, Heeze-Leende, Helmond, Laarbeek, Nuenen c.a., Oirschot, Reusel-De Mierden, Someren, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre.</div></td></tr>
</table>Emilhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=9351&oldid=prevEmil: /* Onderhoud */2018-02-19T13:21:43Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Onderhoud</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 19 feb 2018 om 13:21</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''<del class="diffchange diffchange-inline">Onderhoud</del>'''=</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''<ins class="diffchange diffchange-inline">Nieuwe artikelen</ins>'''=</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Op vrijdag 29 maart zal de site in de middag wegens technisch onderhoud niet door bezoeker en gebruiker te benaderen zijn. Excuses voor het ongemak.</del></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline">Er is weer een mooie pagina bijgekomen:</ins></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td></tr>
</table>Emilhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=4676&oldid=prevEmil op 27 mrt 2013 om 15:542013-03-27T15:54:10Z<p></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 27 mrt 2013 om 15:54</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td></tr>
<tr><td colspan="2"> </td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">='''Onderhoud'''=</ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2"> </td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2"> </td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">Op vrijdag 29 maart zal de site in de middag wegens technisch onderhoud niet door bezoeker en gebruiker te benaderen zijn. Excuses voor het ongemak.</ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2"> </td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ins></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
</table>Emilhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=4418&oldid=prevEmil op 4 feb 2013 om 10:132013-02-04T10:13:32Z<p></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 4 feb 2013 om 10:13</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Vanaf november 2013 zijn 20 gemeenten aangesloten bij de <del class="diffchange diffchange-inline">erfgoedgeowiki</del>.</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Vanaf november 2013 zijn 20 gemeenten aangesloten bij de <ins class="diffchange diffchange-inline">erfgoed wiki. Van deze gemeente zijn hier cultuur-historisch interessante locaties te vinden. Hiermee krijgt u informatie over de geschiedenis van de omgeving. </ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2"> </td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td></tr>
<tr><td colspan="2"> </td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline">Momenteel kunt u locaties vinden in 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant: Asten, Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Gemert-Bakel, Heeze-Leende, Helmond, Laarbeek, Nuenen c.a., Oirschot, Reusel-De Mierden, Someren, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre</ins>.</div></td></tr>
</table>Emilhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=4405&oldid=prevEmil: Tekst vervangen door "='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''=
Vanaf november 2013 zijn 20 gemeenten aangesloten bij de erfgoedgeowiki."2013-01-29T21:45:42Z<p>Tekst vervangen door "='''20 Gemeenten op de erfgoedgeowiki!'''= Vanaf november 2013 zijn 20 gemeenten aangesloten bij de erfgoedgeowiki."</p>
<a href="https://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=4405&oldid=2626">Wijzigingen bekijken</a>Emilhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=2626&oldid=prevEsther van der Linden: /* Prehistorie */2012-01-03T11:27:48Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Prehistorie</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 3 jan 2012 om 11:27</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 4:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 4:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Prehistorie'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Prehistorie'''=</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>In de Prehistorie leefden er al mensen verspreid door de gemeente. Zij hebben in de bodem sporen</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>In de Prehistorie leefden er al mensen verspreid door de gemeente. Zij hebben in de bodem sporen</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>achtergelaten die ons een beeld geven hoe zij leefden en hoe hun omgeving er uitzag. Tijdens de oude Steentijd (circa 300.000 tot 9.000 voor Christus) was het in onze regio erg koud door de IJstijden. In de laatste ijstijd, het Weichselien, reikte het ijs niet tot Gemert. Het landschap was kaal, droog en koud, de bovenste laag grond ontdooide nooit. De wind had vrij spel en in deze periode zijn dan ook de sikkelduinen ontstaan die nu nog zichtbaar zijn in het landschap van de Stippelberg en het [[Landgoed Cleefswit]]. Ook is toen de pingo in [[De Krim]] ontstaan. Tijdens warmere perioden tussendoor, die wel 30.000 jaar konden duren, leefden er mensen, van de jacht en al het voedsel dat ze in de omgeving konden vinden. De oudste vondst uit de oude Steentijd in onze gemeente is een ‘kling’, een mes, dat gevonden is bij het [[Esdonks Kapelleke]]. De kling is van vuursteen, de beste soort steen om gereedschappen te maken, dat zo bewerkt is dat het een lange en dunne vorm heeft. Men denkt dat de kling van Esdonk gemaakt is tussen 250.000 en 150.000 jaar geleden. Het is daarmee één van de oudste voorwerpen die in Nederland zijn gevonden. Tegen het einde van de laatste ijstijd was er een warmere periode (circa 10.800 tot 9.000 voor Christus). Het klimaat veranderde toen snel en dat had grote gevolgen voor de dieren en planten. Het landschap veranderde van een toendra met hier en daar wat bosjes naar een open berkenbos. In deze tijd leefden ook mensen in onze gemeente en onze vondsten van hen zijn heel bijzonder. Ze zijn gevonden bij de [[Archeologisch monument Steentijd|Peeldijk in De Rips]]. Dit gebied is een archeologisch Rijksmonument. Over een grote oppervlakte zijn er duizenden vuurstenen voorwerpen gevonden. De rondtrekkende mensen die deze voorwerpen hebben gemaakt zijn in Nederland bekend als het Tjongervolk of tegenwoordig vaker als de Federmessencultuur. De eerste naam komt van de vondsten die gedaan zijn bij het riviertje de Tjonger in Friesland. De tweede naam komt van de opvallend ranke vorm van hun vuurstenen messen. Uit onderzoeken blijkt dat het Tjongervolk zeer waarschijnlijk vaak terugkeerde naar dezelfde plek. In dit gebied hadden zij de voorkeur om op hoger gelegen dekzandruggen in de buurt van water hun kamp op te slaan.  </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>achtergelaten die ons een beeld geven hoe zij leefden en hoe hun omgeving er uitzag. Tijdens de oude Steentijd (circa 300.000 tot 9.000 voor Christus) was het in onze regio erg koud door de IJstijden. In de laatste ijstijd, het Weichselien, reikte het ijs niet tot Gemert. Het landschap was kaal, droog en koud, de bovenste laag grond ontdooide nooit. De wind had vrij spel en in deze periode zijn dan ook de sikkelduinen ontstaan die nu nog zichtbaar zijn in het landschap van <ins class="diffchange diffchange-inline">de [[Peelrandbreuk in </ins>de Stippelberg<ins class="diffchange diffchange-inline">|Stippelberg]] </ins>en het [[Landgoed Cleefswit]]. Ook is toen de pingo in [[De Krim]] ontstaan. Tijdens warmere perioden tussendoor, die wel 30.000 jaar konden duren, leefden er mensen, van de jacht en al het voedsel dat ze in de omgeving konden vinden. De oudste vondst uit de oude Steentijd in onze gemeente is een ‘kling’, een mes, dat gevonden is bij het [[Esdonks Kapelleke]]. De kling is van vuursteen, de beste soort steen om gereedschappen te maken, dat zo bewerkt is dat het een lange en dunne vorm heeft. Men denkt dat de kling van Esdonk gemaakt is tussen 250.000 en 150.000 jaar geleden. Het is daarmee één van de oudste voorwerpen die in Nederland zijn gevonden. Tegen het einde van de laatste ijstijd was er een warmere periode (circa 10.800 tot 9.000 voor Christus). Het klimaat veranderde toen snel en dat had grote gevolgen voor de dieren en planten. Het landschap veranderde van een toendra met hier en daar wat bosjes naar een open berkenbos. In deze tijd leefden ook mensen in onze gemeente en onze vondsten van hen zijn heel bijzonder. Ze zijn gevonden bij de [[Archeologisch monument Steentijd|Peeldijk in De Rips]]. Dit gebied is een archeologisch Rijksmonument. Over een grote oppervlakte zijn er duizenden vuurstenen voorwerpen gevonden. De rondtrekkende mensen die deze voorwerpen hebben gemaakt zijn in Nederland bekend als het Tjongervolk of tegenwoordig vaker als de Federmessencultuur. De eerste naam komt van de vondsten die gedaan zijn bij het riviertje de Tjonger in Friesland. De tweede naam komt van de opvallend ranke vorm van hun vuurstenen messen. Uit onderzoeken blijkt dat het Tjongervolk zeer waarschijnlijk vaak terugkeerde naar dezelfde plek. In dit gebied hadden zij de voorkeur om op hoger gelegen dekzandruggen in de buurt van water hun kamp op te slaan.  </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Vanaf de opwarming na de IJstijd deed de landbouw zijn intrede en werd aardewerk  uitgevonden. Mensen bleven meer op één plek wonen en bouwden houten boerderijen. Vanaf zo’n 10.000 tot zo’n 6.000 jaar geleden werden verschillende grote diersoorten zoals de koe en het schaap getemd en als vee gehouden. Zij werden vanuit hun domesticatiegebieden in Azië en het Nabije en Midden Oosten geleidelijk tot aan Noord-Europa verspreid. De akkers stonden voornamelijk vol met gerst en tarwe, gewassen die oorspronkelijk uit het voorheen vruchtbare Irak en Iran komen. Als de grond uitgeput was vertrokken ze naar een andere plek, bemesting was nog niet bekend. Ook nu had men de voorkeur voor hoger gelegen gronden in de buurt van water. De opbrengst van de akkers was nog onvoldoende waardoor de mensen afhankelijk bleven van de jacht, visvangst en het verzamelen van voedsel zoals noten en vruchten. Hun doden werden begraven in grafheuvels. Na verloop van tijd groeide het aandeel landbouw en veeteelt toen meer gewassen en diersoorten bekend raakten. De mensen bleven uiteindelijk definitief op één plek wonen in grote boerderijen. De boerderij bestond uit een woon- en stalgedeelte en werd gemaakt van hout, leem, stro en vlechtwerk. Naast de boerderij stond een aantal schuurtjes. Boerderijen in de Peel laten nog steeds deze ontwikkelingen zien, zoals blijkt uit de [[Oude langgevelboerderij]]. Water kwam uit een beekje of diepe kuil. De doden werden gecremeerd en in een urn begraven in een grafheuvel. De grafheuvels werden omringd, door greppels, houten palen of een aarden wal. Uit al die grafheuvels bij elkaar ontstonden urnenvelden. Soms werden er mensen begraven met bijzondere grafgiften als wapens, sieraden en paardentuig. De prehistorie eindigde in Gemert-Bakel rond 100 na Christus. Toen kwamen de Romeinen die het schrift, de geschreven historie, met zich meebrachten. De noordelijke grens van het Romeinse Rijk liep langs Nijmegen. Het is echter onbekend of de Romeinen daadwerkelijk in Gemert-Bakel zelf verbleven. In 400/500 na Chr. viel het Romeinse Rijk.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Vanaf de opwarming na de IJstijd deed de landbouw zijn intrede en werd aardewerk  uitgevonden. Mensen bleven meer op één plek wonen en bouwden houten boerderijen. Vanaf zo’n 10.000 tot zo’n 6.000 jaar geleden werden verschillende grote diersoorten zoals de koe en het schaap getemd en als vee gehouden. Zij werden vanuit hun domesticatiegebieden in Azië en het Nabije en Midden Oosten geleidelijk tot aan Noord-Europa verspreid. De akkers stonden voornamelijk vol met gerst en tarwe, gewassen die oorspronkelijk uit het voorheen vruchtbare Irak en Iran komen. Als de grond uitgeput was vertrokken ze naar een andere plek, bemesting was nog niet bekend. Ook nu had men de voorkeur voor hoger gelegen gronden in de buurt van water. De opbrengst van de akkers was nog onvoldoende waardoor de mensen afhankelijk bleven van de jacht, visvangst en het verzamelen van voedsel zoals noten en vruchten. Hun doden werden begraven in grafheuvels. Na verloop van tijd groeide het aandeel landbouw en veeteelt toen meer gewassen en diersoorten bekend raakten. De mensen bleven uiteindelijk definitief op één plek wonen in grote boerderijen. De boerderij bestond uit een woon- en stalgedeelte en werd gemaakt van hout, leem, stro en vlechtwerk. Naast de boerderij stond een aantal schuurtjes. Boerderijen in de Peel laten nog steeds deze ontwikkelingen zien, zoals blijkt uit de [[Oude langgevelboerderij]]. Water kwam uit een beekje of diepe kuil. De doden werden gecremeerd en in een urn begraven in een grafheuvel. De grafheuvels werden omringd, door greppels, houten palen of een aarden wal. Uit al die grafheuvels bij elkaar ontstonden urnenvelden. Soms werden er mensen begraven met bijzondere grafgiften als wapens, sieraden en paardentuig. De prehistorie eindigde in Gemert-Bakel rond 100 na Christus. Toen kwamen de Romeinen die het schrift, de geschreven historie, met zich meebrachten. De noordelijke grens van het Romeinse Rijk liep langs Nijmegen. Het is echter onbekend of de Romeinen daadwerkelijk in Gemert-Bakel zelf verbleven. In 400/500 na Chr. viel het Romeinse Rijk.</div></td></tr>
</table>Esther van der Lindenhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=2618&oldid=prevEsther van der Linden: /* Tweede Wereldoorlog */2011-12-23T11:15:18Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Tweede Wereldoorlog</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 23 dec 2011 om 11:15</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 67:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 67:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>De toenemende oorlogsdreiging en de mobilisatie wierpen een belangrijke vraag op: waar moest bij een Duitse inval vooral weerstand worden geboden, waar dienden de Nederlandse troepen geconcentreerd te worden? Nederland was ouderwets, de haar omringende landen waren veel moderner in hun bewapening. De discussies leidden er toe dat de krijgsmacht de Peel-Raamstelling oprichtte, een arbeidsintensieve linie van kanalen, mijnenvelden en prikkeldraad van zo’n tachtig kilometer lang. In Gemert-Bakel lag ondermeer het [[Koordekanaal]]. In april 1939 kwamen het 13e en het 27ste Regiment Infanterie naar het Peelgebied. Het 13e Regiment kwam naar Gemert en trok naar Elsendorp. Toen de stelling klaar was, heeft dit regiment een deel daarvan betrokken. Tijdens de mobilisatie werden er meer troepen naar de Peel gestuurd. De Peelbewoners, dus ook de Bakelnaren en de Gemertenaren, maakten zich niet al te veel zorgen. Nederland in een oorlog? Dat was sinds mensenheugenis niet meer gebeurd, zelfs niet tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een langdurig front werd Gemert-Bakel ook niet. Vlak voor de inval van de Duitsers werd een deel van de troepen uit de Peel weggehaald en elders gestationeerd als gevolg van een wisseling van de wacht in het legerbestuur. Toen de Duitsers kwamen werd het restant militairen dan ook snel bevolen om terug te trekken. Als gevolg hiervan is het begin van de bezetting in Gemert en Bakel relatief vreedzaam verlopen. De nog aanwezige Nederlandse soldaten werden gearresteerd, van hun wapens ontdaan en weer vrijgelaten.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>De toenemende oorlogsdreiging en de mobilisatie wierpen een belangrijke vraag op: waar moest bij een Duitse inval vooral weerstand worden geboden, waar dienden de Nederlandse troepen geconcentreerd te worden? Nederland was ouderwets, de haar omringende landen waren veel moderner in hun bewapening. De discussies leidden er toe dat de krijgsmacht de Peel-Raamstelling oprichtte, een arbeidsintensieve linie van kanalen, mijnenvelden en prikkeldraad van zo’n tachtig kilometer lang. In Gemert-Bakel lag ondermeer het [[Koordekanaal]]. In april 1939 kwamen het 13e en het 27ste Regiment Infanterie naar het Peelgebied. Het 13e Regiment kwam naar Gemert en trok naar Elsendorp. Toen de stelling klaar was, heeft dit regiment een deel daarvan betrokken. Tijdens de mobilisatie werden er meer troepen naar de Peel gestuurd. De Peelbewoners, dus ook de Bakelnaren en de Gemertenaren, maakten zich niet al te veel zorgen. Nederland in een oorlog? Dat was sinds mensenheugenis niet meer gebeurd, zelfs niet tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een langdurig front werd Gemert-Bakel ook niet. Vlak voor de inval van de Duitsers werd een deel van de troepen uit de Peel weggehaald en elders gestationeerd als gevolg van een wisseling van de wacht in het legerbestuur. Toen de Duitsers kwamen werd het restant militairen dan ook snel bevolen om terug te trekken. Als gevolg hiervan is het begin van de bezetting in Gemert en Bakel relatief vreedzaam verlopen. De nog aanwezige Nederlandse soldaten werden gearresteerd, van hun wapens ontdaan en weer vrijgelaten.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Naast en aan het eind van de bekende verschijnselen als “Sperrzeit” en verduistering, toenemende schaarste en distributiebonnen, de zwarte handel, fietsen- en paardenvorderingen door de Wehrmacht, de persoonsbewijzen, de Arbeitseinsatz, de onderduikers, zoeklichten in de Peel, luchtgevechten, pilotenhulp, de luchtbeschermingsdienst, NSB-ers en andere collaborateurs, de verplichting om de radio in te leveren, de Duitse propagandafilms in de bioscoop, het stiekem luisteren naar Radio Oranje, alle mogelijke vormen van verzet en de represailles (zoals de moord op Wintermans, de directeur van de Gemertse Stoomzuivelfabriek “De Eendracht”, en de arrestatie van de Bakelse burgemeester Wijtvliet, die uiteindelijk in concentratiekamp Buchenwald is overleden) was daar natuurlijk het meest heuglijke moment: de bevrijding.</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Naast en aan het eind van de bekende verschijnselen als “Sperrzeit” en verduistering, toenemende schaarste en distributiebonnen, de zwarte handel, fietsen- en paardenvorderingen door de Wehrmacht, de persoonsbewijzen, de Arbeitseinsatz, de onderduikers, zoeklichten <ins class="diffchange diffchange-inline">en [[Freya zoekradar (overblijfsel van het voormalige BAZI kamp)|radarposten]] </ins>in de Peel, luchtgevechten, pilotenhulp, de luchtbeschermingsdienst, NSB-ers en andere collaborateurs, de verplichting om de radio in te leveren, de Duitse propagandafilms in de bioscoop, het stiekem luisteren naar Radio Oranje, alle mogelijke vormen van verzet en de represailles (zoals de moord op Wintermans, de directeur van de Gemertse Stoomzuivelfabriek “De Eendracht”, en de arrestatie van de Bakelse burgemeester Wijtvliet, die uiteindelijk in concentratiekamp Buchenwald is overleden) was daar natuurlijk het meest heuglijke moment: de bevrijding.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Bronnen:'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Bronnen:'''=</div></td></tr>
</table>Esther van der Lindenhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=2616&oldid=prevEsther van der Linden: /* Tijdlijn Erfgoedgeowiki Gemert-Bakel */2011-12-23T11:09:21Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Tijdlijn Erfgoedgeowiki Gemert-Bakel</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 23 dec 2011 om 11:09</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 1:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Tijdlijn Erfgoedgeowiki Gemert-Bakel'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Tijdlijn Erfgoedgeowiki Gemert-Bakel'''=</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>''Deze tijdlijn is gebaseerd op de gemeentelijke canon, en verwijst naar gebouwen en landschappen van Gemert-Bakel die nu nog laten zien hoe het er toen aan toeging <del class="diffchange diffchange-inline">en op deze site </del>worden toegelicht.''</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>''Deze tijdlijn is gebaseerd op de gemeentelijke canon, en verwijst naar gebouwen en landschappen van Gemert-Bakel die nu nog laten zien hoe het er toen aan toeging<ins class="diffchange diffchange-inline">. Alle verwijzingen </ins>worden <ins class="diffchange diffchange-inline">op de erfgoedgeowiki </ins>toegelicht.''</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Prehistorie'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Prehistorie'''=</div></td></tr>
</table>Esther van der Lindenhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=2615&oldid=prevEsther van der Linden: /* Tachtigjarige Oorlog */2011-12-23T11:07:34Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Tachtigjarige Oorlog</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 23 dec 2011 om 11:07</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 44:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 44:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Bakel had minder geluk. Achthonderd Bakelse communicanten moesten na de Vrede van Münster meemaken dat hun [[Sint Willibrorduskerk, Bakel]] voor zogenoemde ‘geplante’ (geïmporteerde) protestanten werd ingeruimd. Samen met de inwoners van Deurne stichtten de Bakelnaren buiten het generaliteitsgebied van de Staten-Generaal een schuurkerkje om hun godsdienstoefeningen te doen. Een deel van het interieur van het schuurkerkje is nog te vinden in de kerk. Het ‘implanteren’ van protestanten in zo’n katholieke gemeenschap als Bakel had trouwens geen enorme volksverhuizing tot gevolg. De Bakelse katholieken verhuisden niet en de intocht van nieuwe protestantse inwoners was alles behalve massaal te noemen, na eeuwen van bezetting waren er in 1815 17 protestanten. Kinderen die als protestant gedoopt werden, werden daarna vaak in het geheim weer over gedoopt door de pastoor. En in drie jaar tijd kwamen zeven dominees naar Bakel en werden stuk voor stuk weer weggepest. Desondanks kregen de Katholieken de kerk pas terug in 1818 nadat ze voor een protestantse kerk hadden betaald in Deurne, als vervanging.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Bakel had minder geluk. Achthonderd Bakelse communicanten moesten na de Vrede van Münster meemaken dat hun [[Sint Willibrorduskerk, Bakel]] voor zogenoemde ‘geplante’ (geïmporteerde) protestanten werd ingeruimd. Samen met de inwoners van Deurne stichtten de Bakelnaren buiten het generaliteitsgebied van de Staten-Generaal een schuurkerkje om hun godsdienstoefeningen te doen. Een deel van het interieur van het schuurkerkje is nog te vinden in de kerk. Het ‘implanteren’ van protestanten in zo’n katholieke gemeenschap als Bakel had trouwens geen enorme volksverhuizing tot gevolg. De Bakelse katholieken verhuisden niet en de intocht van nieuwe protestantse inwoners was alles behalve massaal te noemen, na eeuwen van bezetting waren er in 1815 17 protestanten. Kinderen die als protestant gedoopt werden, werden daarna vaak in het geheim weer over gedoopt door de pastoor. En in drie jaar tijd kwamen zeven dominees naar Bakel en werden stuk voor stuk weer weggepest. Desondanks kregen de Katholieken de kerk pas terug in 1818 nadat ze voor een protestantse kerk hadden betaald in Deurne, als vervanging.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Dus ook financieel bracht de Vrede nadelen met zich mee. De nieuwe Nederlanden, ook wel de Generaliteitslanden genoemd kenden bijvoorbeeld ook een veel hogere belastingdruk dan de oorspronkelijk Hollandse Provincies. Zo kon de belasting op de oogst de helft of soms wel tweederde van de waarde ervan bedragen. In Holland kende deze 'verponding' een maximum van 8,75%. Deze belastingen waren zo zwaar dat veel mensen wegtrokken en de akkers en velden steeds meer braak kwamen te liggen. De Franse tijd (begin 19e eeuw)maakte aan die deze situatie een einde. Tegen die tijd echter bleek dat nog maar tweederde van de in 1500 bewerkte landbouwgrond in gebruik was.</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Dus ook financieel bracht de Vrede nadelen met zich mee. De nieuwe Nederlanden, ook wel de Generaliteitslanden genoemd kenden bijvoorbeeld ook een veel hogere belastingdruk dan de oorspronkelijk Hollandse Provincies. Zo kon <ins class="diffchange diffchange-inline">in Brabant </ins>de belasting op de oogst de helft of soms wel tweederde van de waarde ervan bedragen. In Holland kende deze 'verponding' een maximum van 8,75%. Deze belastingen waren zo zwaar dat veel mensen wegtrokken en de akkers en velden steeds meer braak kwamen te liggen. De Franse tijd (begin 19e eeuw)maakte aan die deze situatie een einde. Tegen die tijd echter bleek dat nog maar tweederde van de in 1500 bewerkte landbouwgrond in gebruik was.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Franse Tijd'''=</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>='''Franse Tijd'''=</div></td></tr>
</table>Esther van der Lindenhttps://erfgoedgeowiki.nl/index.php?title=Erfgoedwiki:In_het_nieuws&diff=2614&oldid=prevEsther van der Linden: /* Grensconflicten in de Volle Middeleeuwen */2011-12-23T11:06:24Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Grensconflicten in de Volle Middeleeuwen</span></span></p>
<table class='diff diff-contentalign-left'>
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<col class='diff-marker' />
<col class='diff-content' />
<tr style='vertical-align: top;'>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">← Oudere versie</td>
<td colspan='2' style="background-color: white; color:black; text-align: center;">Versie van 23 dec 2011 om 11:06</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 28:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Regel 28:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Bestand: middeleeuwse spelers bakel.JPG|thumb|right|400px|''Ca. 1300, Een zeldzame gebeurtenis. Spelers op de markt in Bakel. Bron: Collectie Gemeentearchief'']]In de 12e eeuw beleefde Brabant een bloeiperiode. De bevolking groeide, de landbouw werd stukken productiever door uitvindingen als het haam en het drieslagstelsel.  Hierdoor ontstonden grote voedseloverschotten en die leidden tot jaarmarkten die de groei van steden langs Schelde en Maas mogelijk maakten. In elk dorp waren geldwisselaars, zodanig was de groei van de economie. De groei in de veeteelt legde een groter beslag op de gemeenschappelijke graasgronden en overal in Brabant laaiden twisten hierover op. Zo ook in de Peel.  </div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Bestand: middeleeuwse spelers bakel.JPG|thumb|right|400px|''Ca. 1300, Een zeldzame gebeurtenis. Spelers op de markt in Bakel. Bron: Collectie Gemeentearchief'']]In de 12e eeuw beleefde Brabant een bloeiperiode. De bevolking groeide, de landbouw werd stukken productiever door uitvindingen als het haam en het drieslagstelsel.  Hierdoor ontstonden grote voedseloverschotten en die leidden tot jaarmarkten die de groei van steden langs Schelde en Maas mogelijk maakten. In elk dorp waren geldwisselaars, zodanig was de groei van de economie. De groei in de veeteelt legde een groter beslag op de gemeenschappelijke graasgronden en overal in Brabant laaiden twisten hierover op. Zo ook in de Peel.  </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>De Peel, die langs Gemert en Bakel lag gevleid en de tegenwoordige ontginningsdorpen bedekte was een ‘gemeynt’, de middeleeuwse aanduiding voor de gemeenschappelijk gebruikte woeste gronden. Het gezag over de gemeijnt werd uitgeoefend door het dorpsbestuur. Nu werd de gemeijnt niet alleen aan ‘die’ van Bakel gegeven, maar tegelijkertijd óók aan de inwoners van Aarle en Beek, die er vervolgens ook de inwoners van Helmond bij betrokken. Dat er vervolgens heel wat twist en gekijf heeft plaatsgevonden in de Peelse contreien, zal u niet verwonderen. De afbakening van de gemene gronden is meteen ook de belangrijkste aanzet voor het ontstaan van de grenzen van de dorpen Bakel en Gemert. In het recente verleden is een flink stuk Bakels grondgebied bij Helmond gekomen (Brouwhuis, Rijpelberg, Kruisschot, Dierdonk en Scheepstal), maar verder zijn de grenzen en de markeringen daarvan - de grenspalen, zoals de [[Weijser Paal]] en de [[Stippelberg <del class="diffchange diffchange-inline">paal</del>]] - al eeuwenlang ongewijzigd.  </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>De Peel, die langs Gemert en Bakel lag gevleid en de tegenwoordige ontginningsdorpen bedekte was een ‘gemeynt’, de middeleeuwse aanduiding voor de gemeenschappelijk gebruikte woeste gronden. Het gezag over de gemeijnt werd uitgeoefend door het dorpsbestuur. Nu werd de gemeijnt niet alleen aan ‘die’ van Bakel gegeven, maar tegelijkertijd óók aan de inwoners van Aarle en Beek, die er vervolgens ook de inwoners van Helmond bij betrokken. Dat er vervolgens heel wat twist en gekijf heeft plaatsgevonden in de Peelse contreien, zal u niet verwonderen. De afbakening van de gemene gronden is meteen ook de belangrijkste aanzet voor het ontstaan van de grenzen van de dorpen Bakel en Gemert. In het recente verleden is een flink stuk Bakels grondgebied bij Helmond gekomen (Brouwhuis, Rijpelberg, Kruisschot, Dierdonk en Scheepstal), maar verder zijn de grenzen en de markeringen daarvan - de grenspalen, zoals de [[Weijser Paal]] en de [[Stippelberg <ins class="diffchange diffchange-inline">Paal</ins>]] - al eeuwenlang ongewijzigd.  </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Bestand: tingieter handel.JPG|thumb|left|200px|''Ca. 1300, een tingieter met draagbare smidse op de markt in Handel. Bron: Collectie gemeentearchief'']]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Bestand: tingieter handel.JPG|thumb|left|200px|''Ca. 1300, een tingieter met draagbare smidse op de markt in Handel. Bron: Collectie gemeentearchief'']]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Negen gekozen mannen stelden ieder jaar vast wat er aangaande de Peel in de kerken van Bakel, Aarle en Helmond zou worden afgekondigd. De bijbehorende afspraken over het gebied dienden in een comme te worden gelegd, en de drie sleutels van deze kist werden over de drietallen van Bakel, Aarle en Helmond verdeeld. Het waren ongelijk werkende sleutels, dus alleen als alle sleutelhouders aanwezig waren, kon de kist worden geopend. Een goed systeem, maar het voorkwam niet dat er overal in de Peel vaak ruzie was over het steken van turf, vee dat de - niet ál te sappige - sprieten van een andere gemeente opvrat en over het stelen van bijenkorven en veldvruchten. Zo heet de Gemertse Peel ‘Het Kijfveld’ en die naam is zeer terecht. Want de Duitse Orde en haar Gemertse ingezetenen enerzijds en de inwoners van Bakel, Aarle en Beek en Helmond anderzijds hebben elkaar het gebruiksrecht over de Gemertse Peel langdurig betwist. Hier herinnert ook de oude grensscheiding de [[Snelle Loop]] nog aan. Op 24 juni 1326 spraken Diederik van Gemert en de commandeur van Gemert af dat zij de Pedel voor zover die binnen de grenspalen van Gemert lag, gemeenschappelijk zouden gebruiken. De Gemertse Peel werd door beide heren ten tijde van de uitgiftebrief dus als hun eigendom beschouwd. Na onenigheid over de grens tussen Bakel en Gemert beschouwde de hertog van Brabant dit stuk Peel gemakshalve als zíjn eigendom en getuigde van handelsgeest door het op 7 december 1434 te verkopen aan, jawel, de Duitse Orde. De opbrengst? Zeshonderd gouden peters ineens, een jaarlijkse erfcijns van vijftig tournoisen, en ook nog het opdragen van een jaarlijkse zingende mis voor de zaligheid van de hertog en diens familie.</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color:black; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Negen gekozen mannen stelden ieder jaar vast wat er aangaande de Peel in de kerken van Bakel, Aarle en Helmond zou worden afgekondigd. De bijbehorende afspraken over het gebied dienden in een comme te worden gelegd, en de drie sleutels van deze kist werden over de drietallen van Bakel, Aarle en Helmond verdeeld. Het waren ongelijk werkende sleutels, dus alleen als alle sleutelhouders aanwezig waren, kon de kist worden geopend. Een goed systeem, maar het voorkwam niet dat er overal in de Peel vaak ruzie was over het steken van turf, vee dat de - niet ál te sappige - sprieten van een andere gemeente opvrat en over het stelen van bijenkorven en veldvruchten. Zo heet de Gemertse Peel ‘Het Kijfveld’ en die naam is zeer terecht. Want de Duitse Orde en haar Gemertse ingezetenen enerzijds en de inwoners van Bakel, Aarle en Beek en Helmond anderzijds hebben elkaar het gebruiksrecht over de Gemertse Peel langdurig betwist. Hier herinnert ook de oude grensscheiding de [[<ins class="diffchange diffchange-inline">Snelle Loop, grensscheiding Gemert en Aarle, Rixtel en Beek|</ins>Snelle Loop]] nog aan. Op 24 juni 1326 spraken Diederik van Gemert en de commandeur van Gemert af dat zij de Pedel voor zover die binnen de grenspalen van Gemert lag, gemeenschappelijk zouden gebruiken. De Gemertse Peel werd door beide heren ten tijde van de uitgiftebrief dus als hun eigendom beschouwd. Na onenigheid over de grens tussen Bakel en Gemert beschouwde de hertog van Brabant dit stuk Peel gemakshalve als zíjn eigendom en getuigde van handelsgeest door het op 7 december 1434 te verkopen aan, jawel, de Duitse Orde. De opbrengst? Zeshonderd gouden peters ineens, een jaarlijkse erfcijns van vijftig tournoisen, en ook nog het opdragen van een jaarlijkse zingende mis voor de zaligheid van de hertog en diens familie.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>De hertogen van Brabant beleefden over het algemeen goede tijden. Zo verenigden de kooplieden zich in het Noord-Europese Hanze-verbond en de steden groeiden. Er waren twisten tussen de machtige kooplieden en de relatief arme ambachtslieden die uiteindelijk resulteerden in de oprichting van de ambachtsgilden. Ook kwamen er schutterijgilden ter verdediging van de steden. Naarmate de macht van de lokale landheer over zijn stad namelijk afnam, nam ook zijn bescherming af. Al deze handel en productie leverde veel geld op, waarover uiteraard belasting moest worden betaald aan de hertog. De eerste helft van de 15e eeuw sloeg een gat in die welvaart via misoogsten, pestepidemieën en oorlog. Aan een van deze pestepidemieën heeft de [[Kerk Sint Antonius Abt|Mortelse kerk]] haar ontstaan te danken. Rond 1500 was de bevolkingsdichtheid in Brabant zo’n veertig inwoners per vierkante kilometer, ter vergelijking, in 2010 was dat 497 inwoners per vierkante kilometer. Hoewel de welvaart van de vrije mensen in de steden met horten en stoten groeide deelden de boeren op het platteland niet mee in deze welvaart en zij bleven langer onder het directe gezag van een leenheer staan. In Gemert hadden de schutterijgildes sterke banden met de kerk. Naast het gebruikelijke gildealtaar, gewijd aan de patroonheilige en nu nog te bewonderen in de [[St. Jans Onthoofding kerk]] was hun functie ook voornamelijk godsdienstig; in plaats van verdedigend, zoals schutterijen in andere dorpen. Wel vond elk jaar het koningsschieten plaats, zoals dat nu nog steeds voorkomt. Samen feesten was altijd al een zeer belangrijk onderdeel van een gilde zoals ook blijkt uit de herkomst van het woord, het oudnoorse gildi, letterlijk de bijdrage tot een gemeenschappelijke maaltijd. In 1437 werd Gemert pas een zelfstandige parochie en de Gemertse gilden zijn dan ook tamelijk jong. Het Sint Jorisgilde werd rond 1517 opgericht, en het Sint Antonius en Sint Sebastianusgilde in 1657. In Bakel werd naar overlevering al in 1296 het Sint Willibrordusgilde opgericht. Een aparte vermelding verdienen het Sint Severusgezelschap en het Ambrosiusgilde. Er is weinig bekend van daadwerkelijke ambachtsgilden in Gemert of Bakel in de Middeleeuwen, maar de thuiswevers van Gemert waren rond het begin van de 20e eeuw wel georganiseerd in een Sint Severusgezelschap. Sint Severus is de patroonheilige van de wevers. Sint Ambrosius was de patroonheilige van de imkers en bijenhouders. In 1675 werd al gesproken over een broederschap van de imkers in Gemert, deze is in 1973 opgeheven bij gebrek aan leden. In de middeleeuwen waren de bijen een belangrijke bron van was voor bijvoorbeeld kaarsen en ook van honing omdat suiker nog onbekend was. De bijenkorven stonden in de heidegebieden in de Peel, maar in het begin van de 20e eeuw bleken andere teelten productiever.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f9f9f9; color: #333333; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #e6e6e6; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>De hertogen van Brabant beleefden over het algemeen goede tijden. Zo verenigden de kooplieden zich in het Noord-Europese Hanze-verbond en de steden groeiden. Er waren twisten tussen de machtige kooplieden en de relatief arme ambachtslieden die uiteindelijk resulteerden in de oprichting van de ambachtsgilden. Ook kwamen er schutterijgilden ter verdediging van de steden. Naarmate de macht van de lokale landheer over zijn stad namelijk afnam, nam ook zijn bescherming af. Al deze handel en productie leverde veel geld op, waarover uiteraard belasting moest worden betaald aan de hertog. De eerste helft van de 15e eeuw sloeg een gat in die welvaart via misoogsten, pestepidemieën en oorlog. Aan een van deze pestepidemieën heeft de [[Kerk Sint Antonius Abt|Mortelse kerk]] haar ontstaan te danken. Rond 1500 was de bevolkingsdichtheid in Brabant zo’n veertig inwoners per vierkante kilometer, ter vergelijking, in 2010 was dat 497 inwoners per vierkante kilometer. Hoewel de welvaart van de vrije mensen in de steden met horten en stoten groeide deelden de boeren op het platteland niet mee in deze welvaart en zij bleven langer onder het directe gezag van een leenheer staan. In Gemert hadden de schutterijgildes sterke banden met de kerk. Naast het gebruikelijke gildealtaar, gewijd aan de patroonheilige en nu nog te bewonderen in de [[St. Jans Onthoofding kerk]] was hun functie ook voornamelijk godsdienstig; in plaats van verdedigend, zoals schutterijen in andere dorpen. Wel vond elk jaar het koningsschieten plaats, zoals dat nu nog steeds voorkomt. Samen feesten was altijd al een zeer belangrijk onderdeel van een gilde zoals ook blijkt uit de herkomst van het woord, het oudnoorse gildi, letterlijk de bijdrage tot een gemeenschappelijke maaltijd. In 1437 werd Gemert pas een zelfstandige parochie en de Gemertse gilden zijn dan ook tamelijk jong. Het Sint Jorisgilde werd rond 1517 opgericht, en het Sint Antonius en Sint Sebastianusgilde in 1657. In Bakel werd naar overlevering al in 1296 het Sint Willibrordusgilde opgericht. Een aparte vermelding verdienen het Sint Severusgezelschap en het Ambrosiusgilde. Er is weinig bekend van daadwerkelijke ambachtsgilden in Gemert of Bakel in de Middeleeuwen, maar de thuiswevers van Gemert waren rond het begin van de 20e eeuw wel georganiseerd in een Sint Severusgezelschap. Sint Severus is de patroonheilige van de wevers. Sint Ambrosius was de patroonheilige van de imkers en bijenhouders. In 1675 werd al gesproken over een broederschap van de imkers in Gemert, deze is in 1973 opgeheven bij gebrek aan leden. In de middeleeuwen waren de bijen een belangrijke bron van was voor bijvoorbeeld kaarsen en ook van honing omdat suiker nog onbekend was. De bijenkorven stonden in de heidegebieden in de Peel, maar in het begin van de 20e eeuw bleken andere teelten productiever.</div></td></tr>
</table>Esther van der Linden