De Gender in Eindhoven: verschil tussen versies
(→De Gender in Eindhoven) |
(→De Gender: het verdwenen riviertje) |
||
| (2 tussenliggende revisies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 8: | Regel 8: | ||
De oude overkluizing van de Gender op de Markt. | De oude overkluizing van de Gender op de Markt. | ||
| − | [[Bestand:8_Loop_Gender_Markt.jpeg]] | + | [[Bestand:8_Loop_Gender_Markt.jpeg|500px]] |
Loop van de Gender op de kadastrale kaart van 1830. | Loop van de Gender op de kadastrale kaart van 1830. | ||
| Regel 23: | Regel 23: | ||
[[Bestand: Illustratie_Gender_Katrien_van_de_Kamp.jpg|500px]] | [[Bestand: Illustratie_Gender_Katrien_van_de_Kamp.jpg|500px]] | ||
| − | Sssst, luister. Hoor je het kabbelen? Een beetje spetteren misschien? Een drupje? Onder je voeten stroomt | + | Sssst, luister. Hoor je het kabbelen? Een beetje spetteren misschien? Een drupje? Onder je voeten stroomt ‘ie namelijk... de Gender. Het verdwenen riviertje van Eindhoven. In de middeleeuwen stroomde het door de stad, zij aan zij met de Dommel. Die zie je op een mooie zomerdag nog wél schitteren in de zon. Of misschien gleed je er al wel eens overheen met je kano. Maar de Gender? Die ging ondergronds. En dat terwijl het riviertje in de middeleeuwen zo belangrijk was voor Eindhoven. Want waar water is, is leven. |
Kijk: daar speelt Mariken met kleine Jannes aan de oever van het riviertje, hun voetjes nét in het water. Het is een warme, zonnige dag. Moeder wast hemden in de rivier. Een groepje koeien wil wat afkoelen en drinkt van het zacht stromende water. En daarginds, op de akker, zaait vader nieuw koren in. Uit de schoorsteen van de hoeve vlakbij kringelt rook. Mmm, lekker, er ligt brood in de houtoven. | Kijk: daar speelt Mariken met kleine Jannes aan de oever van het riviertje, hun voetjes nét in het water. Het is een warme, zonnige dag. Moeder wast hemden in de rivier. Een groepje koeien wil wat afkoelen en drinkt van het zacht stromende water. En daarginds, op de akker, zaait vader nieuw koren in. Uit de schoorsteen van de hoeve vlakbij kringelt rook. Mmm, lekker, er ligt brood in de houtoven. | ||
| − | + | ‘Kom, we gaan!’, roept Jannes tegen Mariken. ‘Storm en ik spelen riddertje bij de grachten vandaag.’ Huppelend komen de twee aan op de Markt, waar de Gender ook overheen stroomt. Iets verderop, bij een van de grachten tussen de Dommel en de Gender in, trekt Jannes zijn houten zwaard. Hij verdedigt zijn stukje land als een heuse ridder tegenover zijn vriend Storm. De houten zwaarden tikken tegen elkaar tot Jannes wint. Eindhoven blijft overeind. Mariken juicht. | |
| − | De | + | De échte ridders van Eindhoven konden de stad in vroeger tijden ook goed verdedigen. Het water van Eindhoven hielp hen daarbij. De grachten, de Dommel én de Gender. Toen de stad groeide, maakte de grachten en de Gender langzaam plaats voor straten, pleinen, wijken. Ken je het Genderpark, de Genderbeemd? De Gender liet zijn sporen na. En is eigenlijk ook nog springlevend. |
| − | + | Toch gek hè, dat riviertje onder onze stad. Je krijgt er geen natte voeten van en toch loop je er wel eens overheen. En weet je: over een paar jaar hoor je het misschien wel écht weer stromen. Zie je takjes drijven en kleine beestjes zwemmen onder het wateroppervlak. Want er zijn plannen om het verdwenen riviertje weer bloot te leggen. Dat zo belangrijke riviertje van Eindhoven, waarmee het allemaal begon. | |
| − | Toch gek hè, dat riviertje onder | + | |
| − | Illustratie door Katrien van de | + | Illustratie door Katrien van de Camp |
Huidige versie van 24 okt 2017 om 13:26
De Gender in Eindhoven
Het 14 km lange beekje de Gender ontspringt tussen Eersel en Steensel en mondde juist ten noorden van het huidige spoorwegstation uit in de Dommel. Omstreeks 1500 is het oostelijkste deel van de loop van de Gender verlegd tot binnen de stadsgrachten en kwam gedeeltelijk door de Markt te liggen. Op een kaart uit 1830 staat het tracé ingetekend. Dat de Gender door de stadskern werd gegraven zal een praktisch nut hebben gehad. Het beekje leverde bluswater en water voor ambachten zoals bierbrouwerijen en leerlooierijen. In de 17e eeuw werd de Gender op en langs de Markt overkluisd en liep daar door een bakstenen tunnel. Onder het café de Wildeman bestaat de overkluizing nog. In het centrum van Eindhoven is de Gender sinds 1950 gedempt.
De oude overkluizing van de Gender op de Markt.
Loop van de Gender op de kadastrale kaart van 1830.
Kinderverhaal over de verborgen rivier de Gender, aangeboden door uitgeverij BookBase en Erfgoedhuis Eindhoven
DE GENDER, ANTOINETTE VAN DER VORST
De Gender: het verdwenen riviertje
Sssst, luister. Hoor je het kabbelen? Een beetje spetteren misschien? Een drupje? Onder je voeten stroomt ‘ie namelijk... de Gender. Het verdwenen riviertje van Eindhoven. In de middeleeuwen stroomde het door de stad, zij aan zij met de Dommel. Die zie je op een mooie zomerdag nog wél schitteren in de zon. Of misschien gleed je er al wel eens overheen met je kano. Maar de Gender? Die ging ondergronds. En dat terwijl het riviertje in de middeleeuwen zo belangrijk was voor Eindhoven. Want waar water is, is leven.
Kijk: daar speelt Mariken met kleine Jannes aan de oever van het riviertje, hun voetjes nét in het water. Het is een warme, zonnige dag. Moeder wast hemden in de rivier. Een groepje koeien wil wat afkoelen en drinkt van het zacht stromende water. En daarginds, op de akker, zaait vader nieuw koren in. Uit de schoorsteen van de hoeve vlakbij kringelt rook. Mmm, lekker, er ligt brood in de houtoven.
‘Kom, we gaan!’, roept Jannes tegen Mariken. ‘Storm en ik spelen riddertje bij de grachten vandaag.’ Huppelend komen de twee aan op de Markt, waar de Gender ook overheen stroomt. Iets verderop, bij een van de grachten tussen de Dommel en de Gender in, trekt Jannes zijn houten zwaard. Hij verdedigt zijn stukje land als een heuse ridder tegenover zijn vriend Storm. De houten zwaarden tikken tegen elkaar tot Jannes wint. Eindhoven blijft overeind. Mariken juicht.
De échte ridders van Eindhoven konden de stad in vroeger tijden ook goed verdedigen. Het water van Eindhoven hielp hen daarbij. De grachten, de Dommel én de Gender. Toen de stad groeide, maakte de grachten en de Gender langzaam plaats voor straten, pleinen, wijken. Ken je het Genderpark, de Genderbeemd? De Gender liet zijn sporen na. En is eigenlijk ook nog springlevend.
Toch gek hè, dat riviertje onder onze stad. Je krijgt er geen natte voeten van en toch loop je er wel eens overheen. En weet je: over een paar jaar hoor je het misschien wel écht weer stromen. Zie je takjes drijven en kleine beestjes zwemmen onder het wateroppervlak. Want er zijn plannen om het verdwenen riviertje weer bloot te leggen. Dat zo belangrijke riviertje van Eindhoven, waarmee het allemaal begon.
Illustratie door Katrien van de Camp
