Grenspaal: Lange Rijser

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

HeerlijckHistorisch.png De lange Rijser

Grens Milheeze-Deurne. Voorheen was dit de grens Brabant-Pruisen.

Lange Rijser grenspaal

Bij de grensbepaling in 1716 is de hardstenen paal "De Lange Rijser" aangewezen als grenspaal tussen Brabant en Pruisen. Hier stond in 1716 de oude stenen grenspaal, die bij de uitgifte van het gebruik van de Peel aan het dorp Deurne in 1326 al werd genoemd. De huidige plaats dateert daarom nog uit die tijd. Wellicht is deze stenen grenspaal al meer dan 700 jaar oud.

Grensconflict 1716

Brabant beweerde dat deze oude grenspaal alleen maar Milheeze en Deurne van elkaar scheidde. Dit was al beschreven in het charter van 1325, waarin de Hertog van Brabant aan Deurne en Liessel de Peel in eeuwigdurend gebruik geeft. Deurne en ook Bakel (met Helmond, Aarle-Rixtel en Beek en Donk samen eigenaar van de ”Bakelse Peel”) beweerden dat ten oosten van deze paal de echte grenspaal Waddevoort lag waar “de waeteren herwaerts en derwaerts lopen”, maar zij konden het bewijs hiervan in 1716 tegenover Venray blijkbaar niet voldoende hard maken.

Alleen een grenssloot

Volgens het Tractaet van Venlo uit 1716 hoefde hier geen nieuwe grenspaal geplaatst te worden, maar alleen de grenssloot van tien voet breed en minimaal vier voet diep te worden gegraven. Omdat de “Lange Rijser” een hoge en verheven zandopduiking in de Peel was, is deze grenssloot alleen ten zuiden hiervan nog terug te vinden in het restant veengebied. Een open sleuf in de bestaande beplanting gemarkeerd met houten palen geeft de richting aan waarin het oude restant van de grensloot is te zien. Vanaf deze grenspaal in noordelijke richting van de Vredepeel zijn door landbouwontginningen alle historische sporen van de grenssloot verloren gegaan.

Historische zandheuvel De Lange Rijser

De historische zandheuvel die de zelfde naam draagt als de grenspaal en die boven de omgeving uitsteekt, heeft overigens door zandroof aan de randen helaas veel van zijn historische en natuurlijke vorm verloren. De Kaweische loop vormt de grens tussen Milheeze en Bakel met Deurne. Deze loop ontspringt oorspronkelijk aan de westelijke rand van de Peel bij de Eijssensput, maar is tijdens de grote peelontginningen doorgetrokken tot aan deze grenspaal. In de twintigste eeuw is, in verband met een bewateringsplan, deze loop doorgetrokken naar de Limburgse kant en heeft het een verbinding gekregen met het Defensiekanaal. Hierdoor is de oorspronkelijke zandheuvel net langs de oude grenspaal doorgegraven.