De Hofnar sigarenfabriek, Valkenswaard
De Hofnar sigarenfabriek, Valkenswaard
De oorsprong van de fabriek ligt omstreeks 1900, toen Jacobus Heesterbeek een sigarenfabriekje oprichtte nadat hij onenigheid met zijn vorige werkgever, de Texas sigarenfabrieken van Hoekx en Maas, had gekregen. Het startkapitaal werd, naar verluidt, verkregen door de verkoop van een kalf. Er werd een hondenkar aangeschaft waarmee Heesterbeek de barbiers af ging om sigaren te verkopen. In 1903 richtte hij een fabriek op en na enige jaren had hij 40 mensen in dienst die sigaren van het merk De Zakkenroller produceerden. Ook werden er in een hoekje van de fabriek nog een geit en een varken ondergebracht, want de startende fabrikant was ook nog boer. In 1911 kwam er een compagnon, Alex Wolters, die stamde uit een geslacht van bierbrouwers. Hij had al enkele jaren ervaring opgedaan in de sigarenfabriek van Retera te Beek en nam de zakelijke leiding op zich. De naam van het bedrijf veranderde in J. Heesterbeek & Co. Ook in 1911 werd een filiaal te Bergeijk gesticht dat in 1923 in een nieuwe fabriek werd gehuisvest. Hier werden merken als De Oude Valk en Vrede geproduceerd. Toen Heesterbeek en Wolters in 1919 de opera Rigoletto van Giuseppe Verdi bezochten, waarin de hofnar Rigoletto zulk een tragische rol speelde, stond het voor hen vast dat het nieuwe merk Hofnar zou heten. Dit bleek een succes. Ook de bedrijfsnaam werd uiteindelijk gewijzigd in N.V. Hofnar Sigarenfabrieken. Nadat Heesterbeek in 1923 was gestorven nam Wolters de zaak over. Het bedrijf groeide uit tot een der grootste sigarenfabrieken van Nederland, en vlak voor de Tweede Wereldoorlog had het 1.100 mensen in dienst. Er werden ook sigaren uitgevoerd naar diverse landen. Na de Tweede Wereldoorlog hebben de Hofnarfabrieken nog geruime tijd bestaan, maar geleidelijk ging het slechter en in 1990 werd de productie gestaakt. Op de plaats van de fabriek is een cultureel centrum verrezen dat De Hofnar heet. Van de roemruchte geschiedenis getuigt slechts de villa van Jacobus Heesterbeek, uit 1917, op Markt 5 te Valkenswaard. Daarmee gingen Heesterbeeks woorden in vervulling die hij zou hebben uitgesproken tegen zijn vroegere baas Peer Hoekx, die hem de laan uitgestuurd had: Ik krijg nog 'n veul schonder huis, mee dezelfde veurdeur as gij, Peer Hoekx.
Afbeelding: Het indrukwekkend briefhoofd van de firma J. Heesterbeek & Co.
