't Fabriekske

Uit Erfgoedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

't Fabriekse, gemeentelijk monument

De Gebroeders Neijnens vestigen in 1904 een bedrijf handelend onder de naam Gebr. Neijnens-sigarenfabriek Industria; de sigaren werden verkocht onder de naam Willem Buys. Ze zijn hoogstwaarschijnlijk begonnen als thuiswerkers en heeft men toen de zaken goed verliepen enkele mensen in dienst genomen. Rond 1919 werd er een bedrijfspand gebouwd in de Bakkerstraat. In de volksmond werd dat pand ’t Fabriekske genoemd. In de beginjaren werkten er zo’n tien mensen, maar later groeide het personeelsbestand tot ongeveer 30 mensen.

De sigaren werden in het hele land aan de man gebracht. De meesterknecht had het toezicht over de gehele fabricage. De tabak werd gekocht in balen van 55 á 60 kilo. De meeste tabak kwam uit Nederlands—Indië. Sumatra tabak, dat was het beste: mooie tabak en goed van smaak en geur.

Naast ’t Fabriekske stond een gebouwtje; dat was het pakhuis waarin de tabak werd opgeslagen. Die moest daar goed droog liggen. Er werkten een stuk of tien sigarenmakers. Sommigen verdienden een groot weekgeld omdat ze zo vlug sigaren konden maken.

Boven, op de zolder, werden de sigaren gesorteerd waarna ze naar de droogkamer gingen. Daar stond een grote kachel die dag en nacht werd gestookt. Het duurde wel twee of drie dagen voordat het vocht uit de sigaren was. Als ze droog genoeg waren gingen ze naar de ringsters, die ook op zolder werkten. Zij plakten eerst een banderol en daar overheen het sigarenbandje.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond de sigarenproductie op een laag peil, vanwege de geringe beschikbaarheid van tabak van goede kwaliteit. Maar na 1945 kwam de productie weer langzaam op gang. Omstreeks 1950 heeft Willem Buys echter de poort gesloten. Het handmatig maken van sigaren kon niet meer concurreren met de mechanisatie. En ’t Fabriekske was te klein om machines te kopen.

Nadat de sigarenfabricage gestopt was, heeft het bedrijfspand eerst geruime tijd gediend als woning, en later als opslagruimte.

Nazaten van de Gebroeders Neijnens, hebben het pand in 1998 laten renoveren en tot woning bestemd. Aan de buitenzijde is het pand zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat gelaten, inclusief alle onregelmatigheden, zoals de asymmetrische plaatsing van ramen in de voorgevel. Van binnen was de staat echter zo slecht dat het pand van de grond af opnieuw gebouwd moest worden. De oorspronkelijke indeling is daarbij zoveel mogelijk gehandhaafd. De smeedijzeren deur van de droogkamer is bewaard gebleven als toegang tot de huidige huiskamer.

Het met de hand geschilderde uithangbord aan de voorgevel is gemaakt naar het voorbeeld van een sigarendoosje dat tijdens de renovatie tussen de papieren op de droogzolder werd aangetroffen.

Bron: Herinneringen aan Willem Buys, opgehaald door Lau Neijnens. Een Valkenswaards sigarenfabriekje in de periode 1904-1950.

Het boekje werd in 2000 gepubliceerd en was al snel uitverkocht. De tekst en afbeeldingen kunnen bekeken worden op http://www.cubra.nl/sanderneijnens/welcome.htm

--Weerderheem (overleg) 28 mrt 2014 19:51 (CET)